XΡΥΣΟΥΛΑ ΚΑΤΣΑΡΟΥ // DISTAFF • ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΜΑΤΙΑ Η Λεϊλά Χαιντάρι είναι μία γυναίκα- σύμβολο για το Αφγανιστάν: δημιούργησε δύο κέντρα αποτοξίνωσης, άνοιξε ένα εστιατόριο στην Καμπούλ και προσλαμβάνει πρώην τοξικομανείς, δίνοντάς τους έτσι μια δεύτερη ευκαιρία. Η ζωή της έγινε και ντοκιμαντέρ με τίτλο: «Η Λειλά στην Γέφυρα». Γεννήθηκε σε ένα στρατόπεδο προσφύγων στο Πακιστάν το 1978. Η οικογένεια της ήταν από το Αφγανιστάν κι ήταν μόλις δύο μηνών όταν αναγκάστηκαν να πάνε στο Ιράν. Στα 12 της εξαναγκάστηκε να παντρευτεί έναν άνδρα 30 ετών, ένα μουλά από το Αφγανιστάν. Κάθε βράδυ έκανε σεξ μαζί του χωρίς να το θέλει, Στα 13 της απέκτησε το πρώτο της παιδί και αργότερα έκανε δύο ακόμα. Στο Ιράν ζουν πολλοί Αφγανοί πρόσφυγες- περισσότεροι από 3 εκατομμύρια. Όμως δεν τους μεταχειρίζονται καλά. Τα παιδιά από το Αφγανιστάν πάνε σε διαφορετικά, υποβαθμισμένα σχολεία απ’ ότι τα παιδιά του Ιράν, εγκλήματα που διαπράττουν Ιρανοί κατά Αφγανών μένουν συνήθως ατιμώρητα κι αν οι Αφγανοί στραφούν στα ναρκωτικά- κάτι που γίνεται συχνά όταν έχουν εργατικά ατυχήματα και αναγκάζονται, αφού έχουν υποτυπώδη ιατρική περίθαλψη να πάρουν ναρκωτικά για τον πόνο- τότε απελαύνονται στο Αφγανιστάν. Η Λεϊλά ξεσηκώθηκε και στα 21 της φυλακίστηκε για ακτιβιστική δράση. Όταν αποφυλακίστηκε, ο άνδρας της επέτρεψε να παρακολουθήσει μαθήματα θεολογίας, αν κα το πάθος της ήταν ο κινηματογράφος. Κατάφερε να εγγραφτεί σε σχολή κινηματογράφου γιατί πίστευε πως ήταν το καλύτερο μέσο να ακουστούν όσοι δεν είχαν φωνή. Σταδιακά, κατάφερε να πάρει διαζύγιο και ήταν αυτός που κράτησε τα παιδιά, όπως ορίζει ο ισλαμικός νόμος. Τα παιδιά της σήμερα ζουν στην Γερμανία κι έχουν κάποια επαφή.
Το 2009, η Λεϊλά επέστρεψε στην πατρίδα της. Βρήκε μια χώρα στα χέρια των εξτρεμιστών και τον αδελφό της Χακίμ κάτω από την γέφυρα Πολ-ε-Σόχτα- την Καμένη Γέφυρα. Η περιοχή κάτω απ’ αυτή τη γέφυρα είναι το στέκι των αθλίων της Καμπούλ, των ναρκομανών. Ο Χακίμ ήταν χρήστης ηρωίνης και φάντασμα του εαυτού και η Λεϊλά το έκανε στόχο ζωής να τον επαναφέρει στον κόσμο των ζωντανών. Τα κατάφερε. Ο Χακίμ σπουδάζει αρχιτεκτονική. Η εμπειρία με τον αδελφό της, της έδωσε την ιδέα να δημιουργήσει ένα κέντρο απεξάρτησης. Το ονόμασε «Η κατασκήνωση της Μαμάς» επειδή τον πρώτο καιρό, οι ναρκομανείς την φώναζαν «μαμά» ακόμα κι εκείνοι που ήταν μεγαλύτεροι της. Τους φρόντιζε όλους με μητρικό τρόπο. Μέχρι σήμερα, έχουν περάσει από το κέντρο περισσότερα από 5000 άτομα και υπολογίζει πως γύρω στους 1300 έχουν αποτοξινωθεί- αρκετοί μάλιστα εργάζονται πλέον στο κέντρο. Για να χρηματοδοτεί το κέντρο, άνοιξε ένα εστιατόριο το «Taj Begum», –«Το Στέμμα της Μπεγκούμ» (η Μπεγκούμ ήταν βασίλισσα κι έζησε τον 15ο αιώνα). Ο εργαζόμενοι είναι πρώην τοξικομανείς και στο εστιατόριο συχνάζουν άνδρες και γυναίκες, ακόμα κι αν δεν είναι παντρεμένοι, κάτι διόλου συνηθισμένο στην χώρα. Κι αυτό της έχει δημιουργήσει εχθρούς. Οι έμποροι ναρκωτικών την μισούν επειδή… βλάπτει τις δουλειές τους και οι σκληροπυρηνικοί την απεχθάνονται επειδή στο εστιατόριο της πνέει αέρας ελευθερίας. Μάλιστα έχει δεχτεί πολλές επιθέσεις: ένα βράδυ, όρμησαν στο μαγαζί δύο έμποροι ναρκωτικών κι επιχείρησαν να την πνίξουν. Κατάφερε να αρπάξει το πιστόλι της και να ρίξει στον άερα. Τράπηκαν σε φυγή. Το «εστιατόριο είναι το όπλο μου», λέει. «Μου έχει εξασφαλίσει οικονομική ανεξαρτησία, ελευθερία και αυτοπεποίθηση. Μου επιτρέπει να βοηθάω όσους έχουν ανάγκη και να πολεμάω για τις ιδέες μου. Αν είσαι γυναίκα χωρίς εισόδημα, είσαι ένα τίποτα». Το επόμενο βήμα της ήταν να ανοίξει ένα κέντρο απεξάρτησης για γυναίκες και τα παιδιά τους. Όπως λέει, οι γυναίκες ναρκομανείς στο Αφγανιστάν είναι σε χειρότερη θέση απ’ τους άνδρες καθώς πέφτουν θύματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης.
0 Comments
Ένα «φαρμακείο» που δεν πουλάει φάρμακα αλλά… ποιήματα λειτουργεί στην μικρή αγγλική πόλη Bishops Castle Photo by www.poetrypharmacy.co.uk Ακολουθώντας τα βήματα του Μίλτον, ο οποίος έγραψε το 1671 ότι «τα λόγια έχουν τη δύναμη να κάμπτουν / Τους όγκους ενός ταραγμένου μυαλού / Και είναι σαν βάλσαμο στις κακοφορμισμένες πληγές», η Ντέμπορα Άλμα άνοιξε το πρώτο φαρμακείο ποίησης του Ηνωμένου Βασιλείου. Εδώ, αντί των υπνωτικών χαπιών και των πολυβιταμινών, οι πελάτες θα έχουν στη διάθεσή τους συνταγές ποιητών. Η ιδιοκτήτρια του ταξινομεί τα βιβλία στα ράφια σύμφωνα με τη «διάθεση» που προκαλούν, καθώς πιστεύει ακράδαντα πως η ποίηση μπορεί να ανακουφίσει από ένα τεράστιο εύρος προβλημάτων, από την εξάντληση και το στρες μέχρι τη θλίψη. Παράλληλα, οργανώνει εργαστήρια ποίησης και συμβουλευτικές συνεδρίες: Προσκαλεί τους «ασθενείς» σε μια αίθουσα όπου αφού τους κάνει μια σειρά από ερωτήσεις, στη συνέχεια «συνταγογραφεί» ένα ποίημα που έχει επιλέξει με προσοχή. Photo by www.poetrypharmacy.co.uk Εξάλλου, μελέτες που ερευνούν τα συμβαίνει όταν ένας άνθρωπος διαβάζει ή γράφει ποίηση, έχουν αποδείξει ότι αυτή η δραστηριότητα έχει ομοιότητες με την ύπνωση καθώς ηρεμεί το μυαλό αλλά ταυτόχρονα αγγίζει υψηλά επίπεδα δημιουργικότητας και διεγείρει την παραγωγή ενδορφινών του σώματος, που μοιάζουν με οπιούχα στα αναλγητικά και ευφορικά τους αποτελέσματα . Το «φαρμακείο» της Άλμα αποτελεί την συνέχεια της προηγούμενης δραστηριότητας της: είχε ένα ασθενοφόρο το οποίο είχε μετατρέψει σε «κέντρο ποίησης πρώτων βοηθειών», ταξιδεύοντας σε όλη τη Βρετανία με αυτό. Η εμπειρία της εργασίας σε νοσοκομεία και θεραπευτήρια με ανθρώπους που πάσχουν από άνοια και μαθησιακές δυσκολίες, ενίσχυσε την εμπιστοσύνη της στην ικανότητα της ποίησης ως όργανο θεραπείας και επανένταξης. Κι αν η Άλμα, που έχει εκδώσει ποιητικές της συλλογές, είναι απρόθυμη να «συνταγογραφήσει» ποίηση χωρίς να έχει μιλήσει με τον ενδιαφερόμενο, θεωρεί πως το ποίημα που μπορεί να ηρεμήσει μία ραγισμένη καρδιά, είναι το «Έρωτας κι Έρωτας ξανά» του Ντέρεκ Γουόλκοτ. «Θα ‘ρθει καιρός
που μ’ έξαρση θα καλωσορίζεις τον εαυτό σου σαν θα φτάνεις στη δική σου πόρτα, στον δικό σου καθρέφτη, κι ο ένας χαμογελώντας θα καλωσορίζει τον άλλο και κάτσ’ εδώ θα λέει. Τρώγε. Θ’ αγαπήσεις ξανά τον ξένο που ήταν ο εαυτός σου. Δώσε κρασί. Δώσε ψωμί. Δώσε πίσω την καρδιά σου στον εαυτό της, στον άγνωστο που σ’ αγάπησε όλη σου τη ζωή, που εσύ αγνόησες για κάποιον άλλο, που σ’ έχει αποστηθίσει. Κατέβασε τα ερωτικά γράμματα απ’ το ράφι, τις φωτογραφίες, τα απελπισμένα σημειώματα, ξεφλούδισε από τον καθρέφτη την εικόνα σου. Κάθισε. Απόλαυσε τη ζωή σου» Πώς θα ήταν ένα περιοδικό μόδας χωρίς φωτογραφίες; Χωρίς τα λαμπερά ενσταντανέ των μοντέλων, φωτογραφημένα σε εξωτικές τοποθεσίες και δημιούργημα ενός μικρού «στρατού» από κομμωτές, μακιγιέρ και άλλων παρατρεχάμενων; Θα ήταν ένα περιοδικό περισσότερο φιλικό στο περιβάλλον ή τουλάχιστον αυτό ισχυρίζεται η ιταλική Vogue, που σκοπεύει να κάνει μία περιβαλλοντολογική δήλωση αυτόν τον μήνα, παραλείποντας τις φωτογραφίες ρούχων. «Εκατόν πενήντα άνθρωποι εμπλέκονται. Περίπου είκοσι πτήσεις και μια ντουζίνα ή περισσότερα ταξίδια με τρένο. Σαράντα αυτοκίνητα είναι σε αναμονή. Εξήντα διεθνείς αλυσίδες εστίασης. Φώτα αναμμένα τουλάχιστον επί δεκάωρου... Πεταμένο φαγητό από υπηρεσίες κέτερινγκ. Πλαστικό για να τυλιχθούν τα ενδύματα. Ηλεκτρική ενέργεια για να φορτιστούν κινητά τηλέφωνα και κάμερες...», περιγράφει με νούμερα πώς μία φωτογράφηση βλάπτει το περιβάλλον, ο αρχισυντάκτης του περιοδικού Εμανουέλε Φαρνέτι. Από κοινού με άλλους 25 editors της Vogue δεσμεύτηκαν τον περασμένο Δεκέμβριο ότι «θα βοηθήσουν να διατηρηθεί ο πλανήτης για τις επόμενες γενεές» και θα δείξουν «σεβασμό για το φυσικό μας περιβάλλον». Έτσι, το πρώτο τεύχος για το 2020 που κυκλοφόρησε στις 7 Ιανουαρίου αντί για φωτογραφήσεις, έχει εικονογραφήσεις. Κυκλοφορεί σε οκτώ διαφορετικές εκδοχές με αντίστοιχα εξώφυλλα. Το καθένα απ′ αυτά απεικονίζει ένα μοντέλο να φορά - μια διαφορετική - δημιουργία Gucci αλλά σε όλα αναγράφεται ότι δεν χρειάστηκε να γίνει καμία φωτογράφηση προκειμένου να παρουσιαστεί το συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Η ιταλίδα δημιουργός πολυμέσων, Βανέσα Μπίκροφ, ο αμερικάνος ζωγράφος, Κάσι Ναμόντα, κι ο ιταλός δημιουργός κόμικ, Μίλο Μανάρα, είναι μεταξύ των όσων υπογράφουν τις εικονογραφήσεις αυτές. Δεν είναι πρώτη φορά πάντως που η ιταλική Vogue ασχολείται με κοινωνικά θέματα υπό το πρίσμα της μόδας. Το 2008, η διευθύντρια της, Φράνκα Σοτζάνι έβγαλε ένα τεύχος μόνο με μαύρα μοντέλα και συχνά έγραφε editorials για την τρομοκρατία, τις μολύνσεις που προκαλούν πετρελαϊκές εταιρείες και την ενδοοικογενειακή βία. Αλλά και ο Φαρνέτι που ανέλαβε τα ηνία μετά τον θάνατό της το 2016, συνέχισε την παράδοση: το 2017 προκάλεσε πολλές αντιδράσεις αλλά και… πρωτοσέλιδα, βάζοντας στο εξώφυλλο φιλί μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου και στη συνέχεια αφιέρωσε ένα ζήτημα στις γυναίκες άνω των 60 ετών. |
Archives
September 2023
Categories |