Η Λεϊλά στην Γέφυρα

XΡΥΣΟΥΛΑ ΚΑΤΣΑΡΟΥ // DISTAFF • ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΜΑΤΙΑ

---

Η Λεϊλά Χαιντάρι είναι μία γυναίκα- σύμβολο για το Αφγανιστάν: δημιούργησε δύο κέντρα αποτοξίνωσης, άνοιξε ένα εστιατόριο στην Καμπούλ και προσλαμβάνει πρώην τοξικομανείς, δίνοντάς τους έτσι μια δεύτερη ευκαιρία. Η ζωή της έγινε και ντοκιμαντέρ  με τίτλο: «Η Λειλά στην Γέφυρα». 

Γεννήθηκε σε ένα στρατόπεδο προσφύγων στο Πακιστάν το 1978. Η οικογένεια της ήταν από το Αφγανιστάν κι ήταν μόλις δύο μηνών όταν αναγκάστηκαν να πάνε στο Ιράν.

Στα 12 της εξαναγκάστηκε να παντρευτεί έναν άνδρα 30 ετών, ένα μουλά από το Αφγανιστάν. Κάθε βράδυ έκανε σεξ μαζί του χωρίς να το θέλει, Στα 13 της απέκτησε το πρώτο της παιδί και αργότερα έκανε δύο ακόμα. 

Στο Ιράν ζουν πολλοί Αφγανοί πρόσφυγες- περισσότεροι από 3 εκατομμύρια. Όμως δεν τους μεταχειρίζονται καλά. Τα παιδιά από το Αφγανιστάν πάνε σε διαφορετικά, υποβαθμισμένα σχολεία απ’ ότι τα παιδιά του Ιράν, εγκλήματα που διαπράττουν Ιρανοί κατά Αφγανών μένουν συνήθως ατιμώρητα κι αν οι Αφγανοί στραφούν στα ναρκωτικά- κάτι που γίνεται συχνά όταν έχουν εργατικά ατυχήματα και αναγκάζονται, αφού έχουν υποτυπώδη ιατρική περίθαλψη να πάρουν ναρκωτικά για τον πόνο- τότε απελαύνονται στο Αφγανιστάν.

Η Λεϊλά ξεσηκώθηκε και στα 21 της φυλακίστηκε για ακτιβιστική δράση. Όταν αποφυλακίστηκε,  ο άνδρας της επέτρεψε να παρακολουθήσει μαθήματα θεολογίας, αν κα το πάθος της ήταν ο κινηματογράφος. Κατάφερε να εγγραφτεί σε σχολή κινηματογράφου γιατί πίστευε πως ήταν το καλύτερο μέσο να ακουστούν όσοι δεν είχαν φωνή. 

Σταδιακά, κατάφερε να πάρει διαζύγιο και ήταν αυτός που κράτησε τα παιδιά, όπως ορίζει ο ισλαμικός νόμος. Τα παιδιά της σήμερα ζουν στην Γερμανία κι έχουν κάποια επαφή. 

Το 2009, η Λεϊλά επέστρεψε στην πατρίδα της. Βρήκε μια χώρα στα χέρια των εξτρεμιστών και τον αδελφό της Χακίμ κάτω από την γέφυρα Πολ-ε-Σόχτα- την Καμένη Γέφυρα. Η περιοχή κάτω απ’ αυτή τη γέφυρα είναι το στέκι των αθλίων της Καμπούλ, των ναρκομανών. Ο Χακίμ ήταν χρήστης ηρωίνης και φάντασμα του εαυτού και η Λεϊλά το έκανε στόχο ζωής να τον επαναφέρει στον κόσμο των ζωντανών. Τα κατάφερε. Ο Χακίμ σπουδάζει αρχιτεκτονική. 

Η εμπειρία με τον αδελφό της, της έδωσε την ιδέα να δημιουργήσει ένα κέντρο απεξάρτησης. Το ονόμασε «Η κατασκήνωση της Μαμάς» επειδή τον πρώτο καιρό, οι ναρκομανείς την φώναζαν «μαμά» ακόμα κι εκείνοι που ήταν μεγαλύτεροι της. Τους φρόντιζε όλους με μητρικό τρόπο. 
Μέχρι σήμερα, έχουν περάσει από το κέντρο περισσότερα από 5000 άτομα και υπολογίζει πως γύρω στους 1300 έχουν αποτοξινωθεί- αρκετοί μάλιστα εργάζονται πλέον στο κέντρο. 
Για να χρηματοδοτεί το κέντρο, άνοιξε ένα εστιατόριο το «Taj Begum», –«Το Στέμμα της Μπεγκούμ» (η Μπεγκούμ ήταν βασίλισσα κι έζησε τον 15ο αιώνα). Ο εργαζόμενοι είναι πρώην τοξικομανείς και στο εστιατόριο συχνάζουν άνδρες και γυναίκες, ακόμα κι αν δεν είναι παντρεμένοι, κάτι διόλου συνηθισμένο στην χώρα. Κι αυτό της έχει δημιουργήσει εχθρούς.
​
Οι έμποροι ναρκωτικών την μισούν επειδή… βλάπτει τις δουλειές τους και οι σκληροπυρηνικοί την απεχθάνονται επειδή στο εστιατόριο της πνέει αέρας ελευθερίας. Μάλιστα έχει δεχτεί πολλές επιθέσεις: ένα βράδυ, όρμησαν στο μαγαζί δύο έμποροι ναρκωτικών κι επιχείρησαν να την πνίξουν. Κατάφερε να αρπάξει το πιστόλι της και να ρίξει στον άερα. Τράπηκαν σε φυγή. 

Το «εστιατόριο είναι το όπλο μου», λέει. «Μου έχει εξασφαλίσει  οικονομική ανεξαρτησία, ελευθερία  και αυτοπεποίθηση. Μου επιτρέπει να βοηθάω όσους έχουν ανάγκη και να πολεμάω για τις ιδέες μου. Αν είσαι γυναίκα χωρίς εισόδημα, είσαι ένα τίποτα». 

Το επόμενο βήμα της ήταν να ανοίξει ένα κέντρο απεξάρτησης για γυναίκες και τα παιδιά τους. Όπως λέει, οι γυναίκες  ναρκομανείς στο Αφγανιστάν  είναι σε χειρότερη θέση απ’ τους άνδρες καθώς πέφτουν θύματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης.