Ένα πρωί του Μαρτίου κι αφού ο κορόναϊος «κλείδωσε» την Βρετανία , φέρνοντας ένα απότομο τέλος στη ζωή που ήξερε, η 86χρονη Χέιζελ Τζέικομπς, χήρα που ζει μόνη της και που μόλις πριν μερικές εβδομάδες από το lockdown είχε υποστεί ένα ελαφρύ εγκεφαλικό, αποφάσισε πως έφτασε η ώρα της δράσης. 

Άνοιξε μια ντουλάπα και άρχισε να βγάζει μια συλλογή από φουλάρια και κασκόλ- εκατοντάδες από αυτά- τα οποία είχε συγκεντρώσει μετά  από δεκαετίες ταξιδιών σε όλο τον κόσμο. Υπήρχαν αμέτρητες αναμνήσεις ραμμένες στα στριφώματά τους, κάθε μεταξένια κλωστή περίμενε να πει μία ιστορία. 

Και η Χέιζελ Τζέικομπς ξεκίνησε να λέει αυτές τις ιστορίες στο μπλογκ της, το Scarf Aid. 
Ξεκινώντας από την ιστορία ενός μαντιλιού που αγόρασε σε ένα μαγαζί που υποστηρίζει τους άστεγους, κάθε δημοσίευση της ξεδιπλώνει τις αναμνήσεις της από την ζωή της και τα ταξίδια της: την παιδική της ηλικία στο Brechin της Σκωτίας, την διαμονή της στο Χονγκ Κονγκ και την Καλιφόρνια ακόμα και τις μικρές αποδράσεις της σε κοντινά της μέρη:

«Πέρα από το Σουασαλίτο, βρισκόταν το Αλκατράζ, ο βράχος φυλακή, ένα απαίσιο γκρίζο φρούριο, και από την ομίχλη της θάλασσας προς τα δεξιά, στην κορυφή της Γέφυρας της Χρυσής Πύλης, στη συνέχεια μπροστά, ανοίγεται ο απίστευτος ορίζοντας του Σαν Φρανσίσκο», έγραψε στις 12 Απριλίου, σε ένα post εμπνευσμένο από ένα μαντήλι με  ζωντανά χρώματα ενός ηλιοβασιλέματος πάνω από τη θάλασσα. «Σήμερα, βιώνουμε όλοι το προσωπικό μας  Αλκατράζ, γνωρίζοντας τι βρίσκεται πίσω από τα τείχη. Αλλά εμείς σε είμαστε καταδικασμένο σε ισόβια και η ελευθερία βρίσκεται μπροστά». 

Για 100 μέρες έγραφε καθημερινά. Η εγγονή της, Ελλα Γουάρντ, φοιτήτρια γραφιστικής στο Μητροπολιτικό Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ προσφέρθηκε να γίνει διαχειρίστρια του μπλογκ.
Η Τζέικομπς ενημέρωσε τους φίλους της για την ύπαρξη του και σύντομα από στόμα σε στόμα έγινε γνωστό και σύντομα άρχισαν να έρχονται τα email και τα σχόλια από αναγνώστες σε όλο τον κόσμο: από την Ινδία, την Αυστραλία, τη Νότια Αφρική, την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, όλοι να «παλεύουν» τα ίδια στα άγνωστα νερά της πανδημίας.

Οι αναγνώστες της, πολλοί από τους οποίους αγωνίζονταν να προσαρμοστούν στη νέα τους πραγματικότητα, ώθησαν την Τζέικομπς να γίνει πιο… επαγγελματίας καθώς άρχισε να ερευνά επιμελώς ιστορικά γεγονότα για τα μέρη και τους ανθρώπους που ανέφερε.

Καθώς για χρόνια ήταν εθελόντρια σε γραμμή βοήθειας για ανθρώπους με αυτοκτονικές τάσεις, ήξερε πως πολλοί από τους αναγνώστες της ήταν ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας, πολλοί χωρίς τα πλεονεκτήματα της σχετικής καλής υγείας και ενός υποστηρικτικού δικτύου. Ακόμα και μερικοί από τους πιο κοντινούς φίλους της αγωνίζονταν κάτω από το βάρος της απομόνωσης.

«Έχω συνηθίσει να υποστηρίζω άλλους», δήλωσε σε συνέντευξη της στους New York Times. «Έτσι σκέφτηκα, αυτός θα είναι ο ρόλος μου, να ενθαρρύνω τους ανθρώπους». «Επιλέγω μόνο τις ευχάριστες αναμνήσεις», επισήμανε στην συνέντευξη της, «δεν χρειάζεται να φορτώνω τους ανθρώπους με τα δικά μου βάρη». 
​
Από το καλοκαίρι, οπότε και τελείωσε η καραντίνα στην Βρετανία, η Τζέικομπς σταμάτησε να δημοσιεύει καθημερινά και περιορίζεται πλέον σε δημοσιεύσεις μία φορά την εβδομάδα. Πρόσφατα όμως καθώς  διαπίστωσε ότι υπάρχουν ακόμα πολλά φουλάρια να… πουν την ιστορία τους, αποφάσισε ότι κάποια από αυτά μπορούν να εξυπηρετήσουν κι άλλον σκοπό: «Ας βγάλουμε τα ψαλίδια!» έγραψε. «Θα τα μετατρέψουμε σε μάσκες». 

Φέτος, όπως ήταν κι αναμενόμενο, η Ημέρα των Ηλικιωμένων επικεντρώνεται στις επιπτώσεις που έχει ο covid-19 στους μεγαλύτερους, κυρίως στον κοινωνικό ρατσισμό που βίωσαν κατά την καραντίνα και στην κατάθλιψη που υπάρχει έτσι και αλλιώς σε μεγάλο ποσοστό στους γηραιότερους. 

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται επίσης στην προστασία του γηράσκοντος πληθυσμού, καθώς σύμφωνα με τον ΟΗΕ,  έως το 2050 τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών θα είναι διπλάσια από τα παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών και κατά πολύ περισσότερα από τους έφηβους ηλικίας 15-24 ετών.

Επιπροσθέτως, ο αριθμός των θανάτων από ανθεκτικά μικρόβια θα είναι περίπου 10 εκατομμύρια άτομα ανά έτος, υπερβαίνοντας τον αριθμό των θανάτων από καρκίνο. Η κλιματική αλλαγή θα προσθέσει σε αυτούς άλλο 1 δισεκατομμύριο άτομα με αυξημένο κίνδυνο να νοσήσουν από τροπικές ασθένειες (πχ. ελονοσία, πυρετό από ιό Δυτικού Νείλου, τύφο, λεϊσμανίαση, νόσο Chagas), ενώ δυστυχώς πανδημίες θα εμφανίζονται συχνότερα.

Συνεπώς, η προστασία των ηλικιωμένων αναδύεται σε κεντρικό θέμα παγκόσμιας υγείας και βιοασφάλειας.

Η πανδημία εξάλλου απέδειξε ότι ο ηλικιωμένοι είναι και πιο ευάλωτοι: το στρες και τα αρνητικά συναισθήματα των ηλικιωμένων δημιούργησαν σε πολλούς σωματικά και λειτουργικά προβλήματα ή επιβάρυναν τα ήδη υπάρχοντα. 

Παρατηρήθηκε ακόμα ότι οι ηλικιωμένοι, που εμφανίζουν μεγάλο βαθμό χρόνιων προβλημάτων υγείας (π.χ. χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, νεφρική ανεπάρκεια, σακχαρώδη διαβήτη, καρδιοπάθειες, υπέρταση, κλπ) παραμέλησαν πολύ τις εξετάσεις τους και τη φαρμακευτική τους αγωγή με αποτέλεσμα, με την άρση της καραντίνας, να διαπιστωθούν σοβαρές επιπλοκές και επιβάρυνση ή απορρύθμιση της υγείας τους. 

Αντίστοιχα σημαντικό πρόβλημα αποτελεί η καθυστερημένη διάγνωση σε ηλικιωμένους διαφόρων μορφών καρκίνου που ενώ υπήρχαν τα συμπτώματα από πολλούς μήνες, δυστυχώς δεν αξιολογήθηκαν από αυτούς έγκαιρα ή δεν είχαν τη δυνατότητα έγκαιρης προσέλευσης στους ιατρούς. 

Σύμφωνα δε από τα αρχικά συμπεράσματα της  Παγκόσμιας Μελέτης Υγείας και Λειτουργικότητας σε Περιόδους Μεταδοτικών Λοιμώξεων (Μελέτη COH-FIT), ο φόβος για τον θάνατο, η αβεβαιότητα για το αύριο και η «φυλακή» της παρατεταμένης περιόδου «Μένουμε Σπίτι» (ακόμη και μετά το lockdown), φαίνεται να… στραγγαλίζει την ψυχολογία των ηλικιωμένων.

Στην χώρα μας, η μελέτη προωθείται από τη Β' Πανεπιστημιακή Ψυχιατρική Κλινική του ΑΠΘ σε συνεργασία με περισσότερους από 200 ερευνητές σε ερευνητικούς φορείς και Πανεπιστήμια τουλάχιστον 40 χωρών. Στη μελέτη συμμετείχαν μέχρι τις 31 Αυγούστου 7.467 άτομα, ενώ οι περισσότερες απαντήσεις αφορούν το διάστημα από τις 26 Απριλίου έως το τέλος Ιουνίου
Όπως προκύπτει, οι Έλληνες άνω των 65 ετών παρουσιάζουν το υψηλότερο ποσοστό επιδείνωσης του στρες (96%), με τον πανδημικό ιό να στοιχειώνει την καθημερινότητά τους.

Επιπρόσθετα - και σύμφωνα με ίδια στοιχεία - τα ποσοστά επιδείνωσης του θυμού είναι υψηλότερα στους ηλικιωμένους (96%), όπως και το αίσθημα μοναξιάς καθώς το υψηλότερο ποσοστό επιδείνωσης των επιπέδων της μοναξιάς -έφτασε στο 96%- αφορά στους ηλικιωμένους (άνω των 65 ετών).
​
Αναφορικά δε με τις πιο αποτελεσματικές στρατηγικές αντιμετώπισης των ιδιαίτερων συνθηκών που επέφερε στην καθημερινότητα η πανδημία, για τους ηλικιωμένους ήταν η άσκηση ή το περπάτημα (58%) και η άμεση κοινωνική επαφή ή συναναστροφή (47%).

Η «έκθεση», τμήμα της μελέτης με τίτλο,  Costs of War του Πανεπιστημίου Brown, επισημαίνει ότι ο αριθμός των προσφύγων «υπερβαίνει τους εκτοπισμένους από κάθε πόλεμο από το 1900, εκτός από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο».

Στην πραγματικότητα, τονίζεται ότι τα 37 εκατομμύρια είναι μια «πολύ συντηρητική εκτίμηση» και ότι ο πραγματικός αριθμός θα μπορούσε να φτάσει τα 59 εκατομμύρια. 

Για παράδειγμα, στην Συρία τα 7,1 εκατομμύρια Σύριοι που εκτοπίστηκαν, αντιπροσωπεύουν μόνο εκείνους που εγκατέλειψαν τα σπίτια τους στις πέντε περιοχές της χώρας όπου οι αμερικανικές δυνάμεις έχουν πολεμήσει. Επομένως, ο υπολογισμός της έρευνας αποκλείει τους ανθρώπους που εκτοπίστηκαν από άλλα μέρη. 

Μια λιγότερο συντηρητική προσέγγιση θα περιλαμβάνει τους εκτοπισμένους από όλες τις επαρχίες της Συρίας από την έναρξη των άμεσων στρατιωτικών επιχειρήσεων των ΗΠΑ το 2014 ή ήδη από το 2013 όταν η κυβέρνηση των ΗΠΑ άρχισε να στηρίζει συριακές ανταρτικές ομάδες. Αυτό θα μπορούσε να φτάσει το σύνολο μεταξύ 44 εκατομμυρίων και 51 εκατομμυρίων, συγκρίσιμο με το μέγεθος του εκτοπισμού στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
​
Η έκθεση αναφέρει τον αριθμό των ανθρώπων, κυρίως αμάχων, που εκτοπίστηκαν από χώρες που στοχεύουν οι ΗΠΑ στον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας», όπως το Αφγανιστάν, το Πακιστάν, η Σομαλία και οι Φιλιππίνες, ωστόσο, ο υψηλότερος  αριθμός προσφύγων προέρχεται από χώρες της Μέσης Ανατολής. 

Με 9.2 εκατομμύρια εκτοπισμένους στο Ιράκ, η αμερικανική εισβολή στο αραβικό κράτος το 2003 θεωρείται ως ο κύριος καταλύτης για τις προσφυγικές κρίσεις.«Από τότε που η κυβέρνηση Τζορτζ Μπους ξεκίνησε έναν “παγκόσμιο πόλεμο κατά της τρομοκρατίας” μετά τις επιθέσεις της Αλ Κάιντα στις 11 Σεπτεμβρίου 2001 στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο αμερικανικός στρατός διεξήγαγε πόλεμο συνεχώς για σχεδόν δύο δεκαετίες», αναφέρει η έκθεση. Προσθέτει ότι οι αμερικανικές δυνάμεις επιτέθηκαν σε έως και 24 χώρες εκείνη την εποχή.

Τα ευρήματα της έκθεσης προκάλεσαν συζητήσεις σχετικά με την ευθύνη που φέρουν  οι ΗΠΑ και άλλα δυτικά κράτη που εντάχθηκαν στον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας». 

Οι New York Times επεσήμαναν ότι μετά από προηγούμενους πολέμους, οι ΗΠΑ δέχτηκαν μερικές φορές μεγάλο αριθμό προσφύγων από τις χώρες στις οποίες επιτέθηκαν. Μετά τον πόλεμο του Βιετνάμ, για παράδειγμα, η Αμερική έχει αποδεχθεί περίπου ένα εκατομμύριο Ασιάτες από τα νοτιοανατολικά ως πρόσφυγες πολέμου, μερικοί από τους οποίους ζούσαν προσωρινά σε στρατόπεδα στο Γκουάμ και στο στρατόπεδο Pendleton του Ναυτικού Σώματος των ΗΠΑ στη Νότια Καλιφόρνια.

Ωστόσο, κανένα τέτοιο πρόγραμμα δεν έχει αναπτυχθεί από τις ΗΠΑ ή τους δυτικούς εταίρους του για να φιλοξενήσει πρόσφυγες που προκλήθηκαν από τους πολέμους τους από το 2001 και μετά. 
Αντιθέτως, υπήρξε άρνηση αποδοχής θυμάτων του «πολέμου κατά της τρομοκρατίας» και επικίνδυνης αύξησης των ακροδεξιών ομάδων που έχουν εκμεταλλευτεί την εισροή προσφύγων για να εξυπηρετήσουν τα πολιτικά τους συμφέροντα.
​
Συνολικά, οι οκτώ πόλεμοι των ΗΠΑ μετά το 9/11 που αποτελούν το επίκεντρο αυτής της μελέτης έχουν εκτοπίσει 36.869.026 άτομα. Αυτό το σύνολο περιλαμβάνει πρόσφυγες, αιτούντες άσυλο και εκτοπισμένους.

Creating Refugees:Displacement Caused by the United States’ Post-9/11 Wars.