Statue wars

Την ώρα που συνεχίζονται οι διαδηλώσεις σις ΗΠΑ και τον κόσμο για τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ από αστυνομικούς, μία ακόμη δολοφονία Αφροαμερικάνου από αστυνομικούς αναζωπυρώνει το πολεμικό κλίμα. Διαδηλωτές απέκλεισαν αυτοκινητόδρομο στην Ατλάντα το Σάββατο βράδυ ενώ άλλοι έβαλαν φωτιά στο εστιατόριο της αλυσίδας Wendy’s έξω από το οποίο ο 27χρονος Ρέισαρντ Μπρουκς,  έπεσε νεκρός από πυρά αστυνομικού καθώς προσπαθούσε να διαφύγει τη σύλληψη.
Παράλληλα, διαδηλωτές σε πολλές πόλεις των ΗΠΑ και της Ευρώπης κατέστρεψαν αγάλματα ανθρώπων που συμβολίζουν το σκοτεινό παρελθόν της δουλείας του ρατσισμού και του ιμπεριαλισμού.

Την άρχη εκαναν διαδηλωτές στο Μπρίστολ  όπου έκατσαν με το γόνατο τους πάνω στο κεφάλι του αγάλματος του Εντουαρτν Κόλστον  επί οκτώ λεπτά, όσο δηλαδή χρειάστηκε για να αφήσει την τελευταία του πνοή ο 46χρονος Φλόιντ από τον λευκό αστυνομικό Ντέρεκ Σόβιν. Στη συνέχεια, το α ποκαθήλωσαν και το έριξαν στο νερό.

Ο Κόλστον ήταν βουλευτής των Τόρις και εμπόρος  σκλάβων. Το 1680 έγινε μέλος της Royal African Company, της εταιρίας που είχε το μονοπώλιο του εμπορίου στις δυτικές ακτές της Αφρικής. Εμπορευόταν χρυσό, ασήμι, ελεφαντόδοντο και κυρίως σκλάβους. Μάλιστα, ο Κόλστον έφτασε στην θέση του υποδιευθυντή της εταιρίας το 1689.

Στα 12 χρόνια που ο Κόλστον έμεινε στην Royal African Company υπολογίζεται ότι 84,000 Αφρικανοί, μεταξύ των οποίων γυναίκες και παιδιά, αιχμαλωτίστηκαν και πουλήθηκαν ως σκλάβοι στην Αμερική. Λόγω των τραγικών συνθηκών που επικρατούσαν περίπου 19.000 από αυτούς πέθαναν κατά τη διάρκεια του ταξιδιού και ρίχτηκαν στη θάλασσα.

Από τη συνεργασία του με την Royal African Company, ο Κόλστον δημιούργησε μια τεράστια περιουσία. Μετά την αποχώρηση του από την εταιρία συνέχισε τις εμπορικές δραστηριότητες και συνεργάστηκε με φυτείες ζαχαρότευτλου όπου εργάζονταν σκλάβοι. Αποσύρθηκε από το εμπόριο το 1708.

Είχε αναγορευθεί ως προστάτης του Μπρίστολ λόγω των μεγάλων δωρεών του και το άγαλμά του τοποθετήθηκε στο κέντρο της πόλης το 1895. Από τη δεκαετία του 1990 και μετά όμως, ακούγονταν φωνές για την «ντροπή του Μπρίστολ» που ζητούσαν την καθαίρεση του αγάλματος και το 2018 ο δήμος εγκατέστησε νέα πινακίδα με λεπτομέρειες για την ιστορία του Colston.

Αργότερα, στο Λονδίνο, εν μέσω χειροκροτημάτων αφαιρέθηκε επισήμως το άγαλμα του επίσης δουλεμπόρου Ρόμπερτ Μίλιγκαν, «ιδιοκτήτη» 526 δούλων και ιδρυτή των διάσημων αποβάθρων West India στο Λονδίνο, του οποίου το όνομα έχει δοθεί και σε δρόμους της Αγγλίας. Ο δήμαρχος της πόλης, Σαντίκ Χαν όρισε μία επιτροπή για να εξετάσει τη σχέση όλων των αγαλμάτων και των ονομασιών των δρόμων της αγγλικής πρωτεύουσας με τον ρατσισμό.

Στην Οξφόρδη χιλιάδες διαδηλωτές ζήτησαν εκ νέου την απόσυρση του αγάλματος του Σέσιλ Ρόουντς, επιχειρηματία και πολιτικού του 19ου αιώνα αλλά και απόλυτου εκφραστή της αποικιοκρατικής νοοτροπίας.

Το αίτημα είναι παλιό, αλλά  το πανεπιστήμιο το 2016 είχε αρνηθεί να αφαιρέσει το άγαλμα, υπό την απειλή των δωρητών ότι θα αποσύρουν περίπου 100 εκατ. λίρες ενώ η αναπληρώτρια καγκελάριος της Οξφόρδης, Λουίζ Ρίτσαρντσον, σε συνέντευξή της στο BBC, απέρριψε αυτή την ιδέα.«Πρέπει να αντιμετωπίσουμε το παρελθόν μας», είπε. «Η δική μου άποψη σχετικά με αυτό είναι ότι η απόκρυψη της ιστορίας μας δεν είναι ο δρόμος για τη διαφώτιση».

Ο Ρόοουντς υπηρέτησε ως πρωθυπουργός του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδος, στη Νότια Αφρική. Εβγαλε μια περιουσία από χρυσό και διαμάντια στις πλάτες των ανθρακωρύχων που εργάστηκαν εκεί σε βάναυσες συνθήκες. Υποστήριζε ότι η Αγγλοσαξονική φυλή ήταν «η πρώτη φυλή του κόσμου» και με τη φράση «όσο περισσότερο τμήμα του κόσμου κατοικούμε, τόσο καλύτερα για την ανθρωπότητα» υποστήριζε τον έντονο αποικιακό εποικισμό. Περιέγραφε τους ιθαγενείς Αφρικανούς ως «βαρβάρους» και «υποκείμενη φυλή» και θεωρείται αρχιτέκτονας του Απαρτχάιντ.

Στο  Βέλγιο, οι τοπικές αρχές της Αμβέρσας, κάτω από τη λαϊκή οργή, προχώρησαν στην απομάκρυνση του αγάλματος του Λεοπόλδου Β' (1835 - 1909), του βασιλιά που αιματοκύλισε το Κονγκό (με πάνω από 10 εκατ. δολοφονημένους και βασανισμένους) και ο ανδριάντας του ήταν από καιρό στο στόχαστρο διαδηλωτών. Μέσω της δουλείας και των αποικιών, το Βέλγιο αναδείχθηκε σε μια από τις ισχυρές αποικιοκρατικές  δυνάμεις της εποχής.
Στο μεταξύ, στις ΗΠΑ, στο στόχαστρο των διαδηλωτών έχουν μπει αγάλματα και σύμβολα  που τιμούν ηγέτες των Συνομόσπονδων Πολιτειών.

Την περασμένη Τετάρτη, διαδηλωτες γκρέμισαν άγαλμα του Τζέφερσον Ντέιβις, προέδρου των Συνομόσπονδων Πολιτειών της Αμερικής, στο Ρίτσμοντ, την πρωτεύουσα της Πολιτείας της Βιρτζίνια.

Βρισκόταν λίγα τετράγωνα μακριά από ένα άγαλμα 18,5 μέτρων του έφιππου στρατηγού Ρόμπερτ Ε. Λι, του πιο σεβαστού από όλους τους ηγέτες της Συνομοσπονδίας. Ο Δημοκρατικός κυβερνήτης, Ραλφ Νόρθαμ, την περασμένη εβδομάδα διέταξε την απομάκρυνσή του, αλλά δικαστής εξέδωσε ασφαλιστικά μέτρα διάρκειας 10 ημερών κατά της απόφασης.

Στην Αλαμπάμα, οι αρχές απομάκρυναν έναν οβελίσκο στο Μπέρμιγχαμ και από μια χάλκινη απεικόνιση ενός ναυτικού αξιωματικού της Συνομοσπονδίας. Στο Πόρτσμουθ,  διαδηλωτές προκάλεσαν φθορές στα κεφάλια τεσσάρων αγαλμάτων της Συνομοσπονδίας.

Στη Βιρτζίνια, διαδηλωτές έβαλαν  φωτιά στο άγαλμα του Χριστόφορου Κολόμβου σε ένδειξη συμπαράστασης στους αυτόχθονες της Αμερικής. Αφού το «ξήλωσαν», του έβαλαν φωτιά και στη συνέχεια το έριξαν στη λίμνη του Byrd Park. Στη θέση του μνημείου τώρα βρίσκεται ένα πλακάτ με το λεζάντα: «Ρατσισμός: Δεν θα μας λείψεις». Ο Κολόμβος θεωρείται μία από τις πιο φημισμένες ιστορικές φιγούρες, κυρίως επειδή «ανακάλυψε» την Αμερική. Όμως, ο Κολόμβος ήταν και υπεύθυνος για την γενοκτονία χιλιάδων αυτοχθόνων της Αμερικής, αλλά και για την υποδούλωση και πώληση τους στις ευρωπαϊκές αγορές δούλων.

Στην Ουάσινγκτον, η πρόεδρος της Βουλής, Νάνσι Πελόζι, είπε ότι «είναι καιρός να αφαιρέσουμε αγάλματα ομόσπονδων προσώπων από το Καπιτώλιο των ΗΠΑ και να αποσυνδέσουμε τα ονόματά τους από στρατιωτικές βάσεις όπως το Φορτ Μπραγκ, το Φορτ Μπενίνγκ και το Φορτ Χούντ», κάτι που ο πρόεδρος Τραμπ απέρριψε μετά βδελυγμίας.

To Χάμιλτον, η τέταρτη μεγαλύτερη πόλη της Νέας Ζηλανδίας, αφαίρεσε ένα χάλκινο άγαλμα του Βρετανού αξιωματικού ναυτικού, του καπετάνιου Τζον Χάμιλτον, (από τον οποίον πήρε το όνομά της). Η δημοτική αρχή είπε ότι ήταν σαφές πως το άγαλμα του άνδρα, που κατηγορείται ότι σκότωσε αυτόχθονες Μαορί τη δεκαετία του 1860, θα βανδαλιστεί.
​
Κοντά στην πόλη Σάντα Φε του Νέου Μεξικού, ακτιβιστές ζητούν την αφαίρεση ενός αγάλματος του Δον Ζουάν ντε Ονάτε, ενός Ισπανού κατακτητή του 16ου αιώνα που κατηγορείται για βιαιότητα εναντίον ιθαγενών Αμερικανών, συμπεριλαμβανομένης της εντολής που είχε δώσει να κόψουν τα πόδια δεκάδων ανθρώπων. Βάνδαλοι είχαν αφαιρέσει το δεξί πόδι του αγάλματος τη δεκαετία του 1990.