Πόσο η ανασφάλειά μάς εμποδίζει στο να ζήσουμε μία ζωή με νόημα

ΣΠΥΡΟΣ ΜΕΤΑΞΑΣ // ΨΥΧΙΑΤΡΟΣ - ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ

---

Η ανασφάλεια είναι μία συναισθηματική μας αντίδραση, του εσωτερικού μας κόσμου, σε μία ζωή ιδιαίτερα προβλέψιμη. Αυτό συμβαίνει γιατί κυριαρχούν οι πεποιθήσεις μας που βασίζονται σε ψεύτικες βεβαιώσεις.
Για παράδειγμα, σε κάποιους η ανασφάλεια εμφανίζεται με τη μορφή συνεχούς αίσθησης κατωτερότητας και ανεπάρκειας σε σχέση με τους άλλους, σαν να είναι οι άλλοι αλάνθαστοι και άψογοι και οι ίδιοι δυνητικά συνεχώς υποψήφιοι στο να κάνουν λάθος.
Σε άλλους η ανασφάλεια προκαλεί φόβο, ότι θα αποκλειστούν από μία ομάδα και έτσι αναπτύσσουν μία συμπεριφορά δουλοπρεπή για την οποία όμως ντρέπονται.

Photo by Kyle Broad on Unsplash

---

Συχνά νοιώθουμε άβολα, όταν υπάρχει μία εσωτερική μας διαμάχη μεταξύ της επιθυμίας να ακολουθήσουμε το ένστικτό μας και του φόβου στο να καταπατήσουμε εξωτερικούς κανόνες.

Είναι φορές που μία περιορισμένη, μονόπλευρη, οπτική μας γωνία της πραγματικότητάς μας, δεν μάς επιτρέπει να δούμε σε βάθος τα γεγονότα. Σαν να πρόκειται η ζωή μας να έχει μια προκαθορισμένη πορεία, και η κοινωνία να μάς καθορίζει το τι είναι σωστό και αποδεκτό και τι είναι λάθος. Δηλαδή ποια είναι μία σωστή δουλειά, μία σωστή συντροφική σχέση, πότε κάποιος πρέπει να κάνει παιδιά, ποιοι είναι οι σωστοί φίλοι κ.ά. που δεν είναι τίποτα περισσότερο από μία φυλακή των νοητικών μας διεργασιών.

Τότε η ανασφάλεια δεν είναι τίποτε άλλο από μία αντίδρασή μας στον εσωτερικό μας κόσμο που βλέπει την πραγματικότητα μονόφθαλμα. Πυροδοτείται από μία ασυνείδητη κατάσταση, που μάς ακινητοποιεί και συμβαίνει κυρίως όταν δεν κάνουμε πράγματα που μάς ευχαριστούν.

Ο Karl Jung έλεγε ότι η ανασφάλεια είναι χρήσιμη τελικά, γιατί είναι το γνήσιο κομμάτι της ζωής μας που μάς αποσταθεροποιεί και μάς οδηγεί στο να καταρρεύσουν τα τείχη της νοητικής μας φυλακής. Είναι οι δυσλειτουργικές μας πεποιθήσεις που μετατρέπονται σε ανασφάλεια.

Οι εσωτερικές μας δυνάμεις, πιέζουν για την εξέλιξή μας, αλλά η μονόφθαλμη λογική μας αντιστέκεται και δημιουργεί συγκρούσεις, φόβους και ενοχές.

Όταν απομακρυνόμαστε από τις βαθιές πραγματικές μας ανάγκες, έρχεται τότε η ανασφάλεια για να μάς σταματήσει. Εάν εξοικειωθούμε στο να την ακούμε στο τι πραγματικά θέλει να μάς πει, τότε δεν έχει πλέον λόγο ύπαρξης, με την καταστροφική της μορφή, αλλά θα λειτουργεί σαν ένας πολύτιμος οδηγός.

Το να αρνούμαστε να φθάσουμε σε υψηλότερα επίπεδα αυτογνωσίας είναι ότι πιο καταστροφικό για τον άνθρωπο. Όποιος έχει μία έμφυτη δύναμη δημιουργικότητας και δεν τη ζει, καταλήγει στο να υποφέρει.

Όταν κλείνουμε σ’ ένα ντουλάπι τις ανάγκες μας, τις ικανότητές μας, τις φυσικές δεξιότητές μας, την ενέργειά μας και προσαρμοζόμαστε στις εξωτερικές συνθήκες, τότε δεν μπορούμε από το να υποφέρουμε. Δεν είναι μονάχα ότι υποφέρουμε, αλλά η προοπτική. Δηλαδή το γεγονός ότι τα προσόντα που ήδη έχουμε δεν τα αξιοποιούμε.

1. Χρήσιμο είναι να πάψουμε να προσπαθούμε να αντιγράψουμε πρότυπα συμπεριφορών καθ’ ότι εμείς οι ίδιοι είμαστε ξεχωριστοί και έτσι να πάψουμε να μειώνουμε τον εαυτό μας.
2. Ας μην εστιάζουμε στον χρόνο που πέρασε και δεν τον αξιοποιήσαμε και το βιώνουμε ότι η ζωή πέρασε μέσα από τα χέρια μας και δεν τη ζήσαμε. Αυτή η κατάσταση μόνο θλίψη μάς προκαλεί και ακινητοποίηση. Το να βλέπουμε το παρόν με τη ματιά του παρελθόντος, ισοδυναμεί με το να θέλουμε να λύσουμε τα προβλήματα με ψευδαισθήσεις και έτσι επιδεινώνεται η ανασφάλειά μας.
   Ας δούμε λοιπόν τις ικανότητες που έχουμε αναπτύξει με τα χρόνια και να αξιοποιήσουμε όσο μπορούμε καλύτερα τις προκλήσεις του σήμερα.
3. Ας μην επιτρέψουμε στην ανασφάλεια να μάς κάνει εξαρτημένους από άλλους σε συναισθηματικό ή πρακτικό επίπεδο. Να είμαστε ανεξάρτητοι και να εστιάζουμε σ’ αυτό που πραγματικά μάς αρέσει να κάνουμε και που ενισχύει την αυτοπεποίθησή μας. Η αίσθηση ότι μόνοι μας δεν μπορούμε, πού μάς ακινητοποιεί, σίγουρα είναι μία ψευδαίσθηση.
4. Το να προσπαθούμε να φτιάξουμε μία τέλεια εικόνα του εαυτού μας είναι μία ουτοπία. Στην διαδρομή όμως της εξελικτικής μας πορείας, οι αποτυχίες είναι χρήσιμες και αναμενόμενες. Όπως είπε και ο Νίτσε «ότι δεν μάς σκοτώνει μάς κάνει πιο δυνατούς», γιατί μέσα από τον πόνο γεννιέται ένας πιο πλήρης εαυτός.
5. Αν επιτρέψουμε στον εαυτό μας να κάνει λάθη, θα νιώσουμε πιο ανάλαφροι και χωρίς ενοχές. Ο φόβος ότι θα απογοητεύσουμε τους άλλους, μας οδηγεί στο να τους υπηρετούμε, ξεχνώντας τον εαυτό μας και εις βάρος της αυτοεκτίμησης μας.
6. Ας μην δίνουμε χώρο στον φόβο ότι δεν θα τα καταφέρουμε, που σίγουρα έχει τις ρίζες του στο παρελθόν. Εστιάζοντας στη δημιουργικότητά μας, αποδυναμώνουμε την όποια ανασφάλεια μας, που είναι αναμενόμενο ότι θα υπάρχει και έτσι αξιοποιούμε τις ευκαιρίες που μάς δίνει η ζωή στο παρόν.
   ​

Έχοντας επίγνωση των όσων επισήμανα, αποκτούμε μία καλή επαφή με την πραγματικότητά μας, δίχως να κινδυνεύουμε και από την υπερεκτίμηση του εαυτού μας.

---