Σταγιάτες, το μικρό πηλιορείτικο χωριό που αντιστέκεται

«Σαν το νερό των Σταγιατών δεν έχει. Όποιος το πίνει πολεμάει και αντέχει. Δεν το αγοράζω, δεν πουλώ μα με κερνάς και στο κερνώ. Σαν το νερό των Σταγιατών δεν έχει», τραγουδάει ο Αλκίνοος Ιωαννίδης, στο κομμάτι του που εμπνεύστηκε από την Κρύα Βρύση ή αλλιώς το «Ιερό νερό», όπως πολλοί αποκαλούν, την πηγή που βρίσκεται στις Σταγιάτες Πηλίου.

Photo from www.magnesianews.gr

---

Ο τραγουδιστής τάσσεται στο πλευρό των κατοίκων του χωριού Σταγιάτες, οι οποίοι μετά από λαϊκή συνέλευση αποφάσισαν να διαχειρίζονται μόνοι τους την υδροδότηση του χωριού τους. 

Αιτία αυτής της πρωτοφανούς απόφασης των κατοίκων αποτελεί –όπως αναγράφεται στο ψήφισμα- το γεγονός ότι το χωριό αποκόπηκε από την υδροδότησή του από την Κρύα Βρύση, «από την οποία παραδοσιακά υδρεύεται τους τελευταίους αιώνες... Η χωρίς προειδοποίηση και ενημέρωση, αυθαίρετη και παράλογη ενέργεια της Εταιρείας Ύδρευσης του Βόλου, ΔΕΥΑΜΒ βρίσκει αντίθετο το σύνολο των μόνιμων κατοίκων του χωριού, καθώς και των ετεροδημοτών».

Σε επιστολή τους, εξηγούν ότι οι «Σταγιάτες πηγάζουν από την Κρύα Βρύση. Η μακραίωνη ιστορία τους είναι άρρηκτα δεμένη μαζί της. Χωρίς την πηγή αυτή, το χωριό μας δεν θα υπήρχε. Το καθαρό της νερό, γνωστό σε όλη την περιοχή του Πηλίου και του Βόλου, είναι το πιο πολύτιμο αγαθό που προσφέρει ο τόπος μας. Οι παραδόσεις και η ιστορία μας γυρίζουν, αιώνες τώρα, γύρω από αυτή την πηγή. Όπως και η ζωή μας. Οι ίδιοι οι κάτοικοι, με δικά μας έξοδα και προσωπική εργασία, συντηρούμε και καθαρίζουμε εδώ και χρόνια το δίκτυο, αναλαμβάνοντας μάλιστα το κόστος χημικών μετρήσεων σε τακτά χρονικά διαστήματα».

Την περίοδο της καραντίνας και πιο συγκεκριμένα τη Μεγάλη Παρασκευή, όπως αναγράφουν οι κάτοικοι στην επιστολή, «η εταιρεία ύδρευσης του Βόλου απέκοψε την παροχή των σπιτιών μας από την πηγή, συνδέοντάς μας, μέσα από ένα εγκαταλελειμμένο χρόνια, σκουριασμένο, και αμφίβολης ποιότητας δίκτυο, με το νερό της Πορταριάς. Χωρίς καμία ενημέρωση, συζήτηση ή προειδοποίηση προς τους κατοίκους, απέκοψαν το χωριό από την πηγή και την ιστορία του».

Τα τελευταία χρόνια έγιναν πολλά μέχρι οι κάτοικοι να οδηγηθούν στην τωρινή τους απόφαση. Το 2005 κατασκευάστηκε ένα εφεδρικό δίκτυο ύδρευσης του χωριού και έτσι «καταστράφηκε το εξαιρετικής ομορφιάς καλντερίμι που συνέδεε τις Σταγιάτες με την Πορταριά»,  καθώς και το κανάλι άρδευσης του χωριού. Το 2009, ο τότε δήμαρχος, Βασίλης Κοντορίζος, προσπάθησε επίμονα να «παραχωρήσει» την πηγή σε γνωστό βιομήχανο. Το Τοπικό Συμβούλιο, ευτυχώς, απέρριψε την πρόταση τρεις φορές. Το καλοκαίρι του 2011 ήρθε η χλωρίωση.».

Και μετά «ήρθε ο Μπέος». Όχι μόνο σαν δήμαρχος, αλλά και σαν πρόεδρος της ΔΕΥΑΜΒ, επιβάλλει τη χλωρίωση με δικαστική απόφαση και αστυνομική καταστολή. Τρεις κάτοικοι του χωριού σύρθηκαν στα δικαστήρια για ομηρία και στάση, για να αθωωθούν τελικά πέρσι. Σήμερα, φτάσαμε στην εφαρμογή ενός σχεδίου που μπαίνει στη τελική ευθεία της εκτέλεσής του. Λίγες εβδομάδες πριν, στις 23 Ιανουαρίου, ο νέος πρόεδρος της ΔΕΥΑΜΒ, Γιώργος Τόρης δήλωνε στα τοπικά ΜΜΕ: «Γιατί λοιπόν να μην εκμεταλλευτούμε τις πηγές του ξακουστού σε όλον τον κόσμο Πηλίου και να μην εμφιαλώσουμε το άριστης ποιότητας νερό του, ώστε να πωλείται σε όλη την Ελλάδα;» 

«Είμαστε ένα μικρό χωριό. Θα συνεχίσουμε όμως να αντιστεκόμαστε με όλες μας τις δυνάμεις στα σχέδια όσων θέλουν να εμπορευτούν την καρδιά της κοινότητάς μας, τη ζωή και την ιστορία μας. Δεν έχουμε άλλη επιλογή. Θα παλέψουμε όπως κάνουμε πάντα, ακούραστα, νηφάλια, αποφασιστικά και δυναμικά. Καλούμε όλους τους ενσυνείδητους ανθρώπους να μας συμπαρασταθούν σε αυτό τον αγώνα!», τελειώνει η επιστολή τους. 

Η μαχητική ιστορία του μικρού χωριού ξεκινά το 2009, όταν συγκροτήθηκε η ομάδα Α.Π.Ο.Δράσης. Αφορμή της δραστηριοποίησής τους ήταν, η αναγνώριση μιας σειράς φυσικών αγαθών της περιοχής που καθορίζουν, επηρεάζουν και έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην καθημερινότητα τους. Η αναγνώριση των κοινών αγαθών και η σχέση των κατοίκων του χωριού με αυτά, οδήγησε στην αναζήτηση πρακτικών που θα εξασφαλίζει τη δίκαιη πρόσβαση, χρήση και βιωσιμότητα τους. 
Τα μέλη μέσω των Συνελεύσεων εκφράζουν, αποφασίζουν και υλοποιούν από κοινού δράσεις για την προστασία του περιβάλλοντος, την προάσπιση και δημοκρατική διαχείριση των κοινών αγαθών, την αλληλεγγύη και τον πολιτισμό.

Η πρώτη δράση της ομάδας ήταν το άνοιγμα μονοπατιών της περιοχής Σταγιατών. Την 1η Νοέμβρη 2009 ανοίχτηκε το μονοπάτι που οδηγεί από τις Σταγιάτες στη Μακρινίτσα που περνάει από το Μέγα Ρέμα, το οποίο είχε σταματήσει να χρησιμοποιείται από το 1945 περίπου, όταν ακόμη το χρησιμοποιούσαν οι κάτοικοι της περιοχής για να μεταφέρουν αντιστασιακά μηνύματα. Το σημερινό μήνυμα αντίστασης αφορά στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος
Κατά το διάστημα του καλοκαιριού η ομάδα οργανώνει πλήθος πολιτιστικών εκδηλώσεων όπως: κινηματογραφικές προβολές, θεατρικές παραστάσεις , μουσικές συναυλίες. 

Κύρια δράση τους όμως είναι η προστασία της φυσικής πηγής της Κρύας Βρύσης. Αρχικά οι κάτοικοι μετέφεραν το νερό από την ανοιχτή πηγή στο χωριό, με μεταλλικούς σωλήνες, ενώ, με δικά τους έξοδα και προσωπική εργασία, συντηρούν και το δίκτυο, αναλαμβάνοντας το κόστος χημικών μετρήσεων σε τακτά χρονικά διαστήματα.

Κάθε χρόνο την Άνοιξη,  η ομάδα πραγματοποιεί τον καθαρισμό και τη συντήρηση των αυλακιών άρδευσης του χωριού για να ποτίσουν τα κτήματα και τους μπαξέδες