Διαμεσολάβηση, ένας νέος τρόπος επίλυσης διαφορών

Η Διαμεσολάβηση, ένας εξωδικαστικός τρόπος επίλυσης διαφορών που συμβάλει στην ταχεία εξωδικαστική επίλυση αστικών και εμπορικών υποθέσεων, έχει μπει για τα καλά στη ζωή μας και η Μαρία Τσαούση, Δικηγόρος – Διαμεσολαβήτρια, εξηγεί στο Distaff πώς λειτουργεί.

Photo by Tim Gouw on Unsplash

---

Πολύς λόγος έχει γίνει τον τελευταίο καιρό για την νέα διαδικασία της Διαμεσολάβησης , τι είναι, πότε και πού εφαρμόζεται, σε τι διαφέρει από τα γνωστά σε όλους μας δικαστήρια, τι καινούργιο φέρνει, γιατί να την προτιμήσει κανείς και πολλές ακόμα  απορίες για όποιον πολίτη δεν κινείται στους παραδοσιακούς χώρους των δικαστικών αιθουσών.

Ας πάμε λοιπόν να δούμε μερικά από τα βασικά χαρακτηριστικά  της και πώς μπορεί να φανεί χρήσιμη στη ζωή μας.

Τι είναι η Διαμεσολάβηση; 
Είναι μια νόμιμη διαδικασία εξωδικαστικής επίλυσης των αστικών και εμπορικών διαφορών. Με απλά λόγια, είναι ένας νέος τρόπος, θεσμοθετημένος από την Πολιτεία ήδη από το 2010, προκειμένου να λύνονται οι αστικές διαφορές των πολιτών, χωρίς αυτοί να χρειάζεται να προσφύγουν στα δικαστήρια.

Πως γίνεται;
Εφόσον και τα δύο μέρη συμφωνήσουν να υπάγουν τη διαφορά τους στη διαμεσολάβηση, αυτή λαμβάνει χώρα ως εξής: 

• σε χώρο ιδιωτικό, μακριά από τα δικαστήρια, ειδικά διαμορφωμένο για τον σκοπό αυτό
• και σε χρόνο που θα συμφωνηθεί από κοινού με βάση τη διαθεσιμότητα των μερών, του διαμεσολαβητή και των δικηγόρων.
• με την συμμετοχή  των μερών,  των δικηγόρων τους, οι οποίοι τους συμβουλεύουν και τους καθοδηγούν σε όλη την διάρκεια της διαδικασίας και φυσικά του Διαμεσολαβητή.
  
• Είναι μια διαδικασία ειδικά διαρθρωμένη, που ξεκινά συνήθως από μία κοινή συνάντηση όλων των μερών  και, εφόσον κρίνεται απαραίτητο, συνεχίζεται με κατ’ ιδίαν συναντήσεις του κάθε μέρους με τον Διαμεσολαβητή
• Είναι σύντομη διαδικασία, αφού διαρκεί μία ημέρα ή μερικές ώρες. 
• Είναι απόλυτα εμπιστευτική, με άλλα λόγια ό,τι ειπωθεί κατά τη διάρκεια αυτής δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε μία δικαστική αίθουσα και συνεπώς βοηθάει τα μέρη να επικοινωνήσουν ελεύθερα και να διερευνήσουν διάφορους τρόπους επίλυσης της διαφοράς τους.
• Διεξάγεται με τη βοήθεια  ενός τρίτου προσώπου, του Διαμεσολαβητή, ο οποίος θα πρέπει να είναι  της κοινής επιλογής των μερών. Ο Διαμεσολαβητής οφείλει να είναι ουδέτερος και ανεξάρτητος ως προς τα μέρη. Δεν είναι δικαστής, με άλλα λόγια δεν κρίνει, ούτε αποφασίζει για τον τρόπο επίλυσης της διαφοράς. Ο ρόλος του είναι να ακούει τα μέρη και να τα βοηθάει να επικοινωνούν και να βρουν τα ίδια μία αμοιβαία ικανοποιητική λύση στην μεταξύ τους διαφορά.
• Τέλος, η διαμεσολάβηση είναι  οικειοθελής διαδικασία. Τα ίδια τα μέρη αποφασίζουν αν θα προσφύγουν σε αυτήν. Επίσης, σε περίπτωση που κατά την διάρκεια της διαδικασίας, οποιοδήποτε από τα μέρη αισθανθεί ότι δεν μπορεί να επιτευχθεί συμφωνία, έχει την δυνατότητα να αποχωρήσει χωρίς αιτιολογία ή ποινή και να απευθυνθεί στα δικαστήρια, δικαίωμα που δεν χάνεται λόγω της προηγούμενης υπαγωγής στη διαμεσολάβηση 

 
Πως καταλήγει η Διαμεσολάβηση;
Εφόσον τα μέρη καταλήξουν σε συμφωνία, αυτή αποτυπώνεται εγγράφως, ο δε νόμος παρέχει τη δυνατότητα η συμφωνία αυτή να είναι άμεσα εκτελεστή, με μόνη την κατάθεσή της στην γραμματεία του αρμόδιου δικαστηρίου. 
​
Αν πάλι η Διαμεσολάβηση δεν καταλήξει σε συμφωνία, συντάσσεται σχετικό πρακτικό και μπορεί να ακολουθήσει η δικαστική οδός.
 
Τι είναι αυτό που προσφέρει η παρουσία του Διαμεσολαβητή στη Διαμεσολάβηση;
Όπως είπαμε, ο Διαμεσολαβητής δεν είναι δικαστής, δεν αποφασίζει αυτός για την διαφορά. Ο Διαμεσολαβητής είναι ένας ειδικά εκπαιδευμένος επαγγελματίας, ο οποίος δύναται να λειτουργήσει ανάμεσα  σε ανθρώπους που βρίσκονται σε σύγκρουση, οπότε η μεταξύ τους επικοινωνία είναι δύσκολη, αν δεν έχει διακοπεί εντελώς. Δίνοντας ίσο χρόνο και στους δύο και χρησιμοποιώντας διάφορες τεχνικές, οδηγεί τα μέρη σταδιακά στο να βρουν μία λύση που να ικανοποιεί τις πραγματικές τους ανάγκες , μία λύση την οποία οι ίδιοι θα έχουν επιλέξει και θα είναι βιώσιμη.
 
Ποιες διαφορές υπάγονται στη διαδικασία της Διαμεσολάβησης;
Στη διαμεσολάβηση υπάγονται όλες οι διαφορές αστικού και εμπορικού δικαίου, στις οποίες τα μέρη έχουν εξουσία διαθέσεως του αντικειμένου τους. Εξάλλου, με το νέο νόμο 4640/2019, καθιερώθηκε στο ελληνικό δίκαιο η έννοια της Υποχρεωτικής Αρχικής Συνεδρίας (ΥΑΣ) διαμεσολάβησης, δηλαδή της υποχρεωτικής ενημέρωσης των μερών πριν την προσφυγή τους στα δικαστήρια, για την δυνατότητα επίλυσης με διαμεσολάβηση των οικογενειακών διαφορών, όπως και των διαφορών της τακτικής διαδικασίας με αντικείμενο άνω των 30.000 Ευρώ. Με λίγα λόγια, διαφορές, όπως οικογενειακές (επιμέλεια, διατροφή κλπ.), διαφορές από συμβάσεις, διαφορές εμπόρων ή εταίρων μεταξύ τους,  κληρονομικές διαφορές και πολλές άλλες μπορούν να υπαχθούν στη διαδικασία της διαμεσολάβησης.
 
Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της Διαμεσολάβησης;

• Σύντομος χρόνος, δηλαδή σε μία μέρα μπορεί να λυθεί μία διαφορά που, αν ακολουθούσε τη δικαστική οδό, θα απαιτούνταν χρόνια διαμάχης στις δικαστικές αίθουσες. 
• Άμεση εκτελεστότητα της συμφωνίας στην οποία καταλήγει η διαμεσολάβηση. Με την υπογραφή του πρακτικού διαμεσολάβησης και κατάθεσής του στην γραμματεία του αρμόδιου δικαστηρίου, τα μέρη έχουν στα χέρια τους μία συμφωνία ισοδύναμη με δικαστική απόφαση, όπως δηλαδή θα γινόταν αν είχαν απευθυνθεί σε ένα δικαστήριο, μόνο που αυτή τη φορά η «απόφαση» έχει «εκδοθεί» εντός μίας ημέρας.
• Αποφυγή δημοσιοποίησης της διαφοράς στις αίθουσες των δικαστηρίων λόγω της εμπιστευτικότητας της διαδικασίας   
• Δυνατότητα διαφύλαξης της προσωπικής σχέσης των μερών, η οποία έχει διαταραχθεί από τη διαφορά που έχει ανακύψει, κάτι ιδιαίτερα σημαντικό, ιδίως όταν η διαφορά αφορά συζύγους/γονείς, ή ακόμα και επαγγελματίες/συνεργάτες μεταξύ τους.

 
Η Διαμεσολάβηση μπορεί να λειτουργήσει καταλυτικά εφόσον επιλεγεί από τα μέρη, αποτελώντας ένα νέο τρόπο επίλυσης, αλλά και γενικά αντιμετώπισης των διαφορών. Και τούτο γιατί πλέον τα μέρη έχουν τη δυνατότητα να καθίσουν σε ένα τραπέζι, να συζητήσουν και να καταλήξουν σε μία συμφωνία η οποία θα εξυπηρετεί τα ίδια και με την οποία θα μπορούν να ζήσουν, αντί να εναποθέτουν την ευθύνη αυτή σε ένα τρίτο κριτή, τον Δικαστή, που ούτε το πρόβλημά τους τον αφορά, ούτε με τη λύση που θα επιβάλει, θα κληθεί να ζήσει ο ίδιος.

Με τον τρόπο αυτό δημιουργείται μία νέα αντίληψη και νοοτροπία στη κοινωνία, προς την κατεύθυνση της ειρηνικής επίλυσης των συγκρούσεων και της βελτίωσης των ανθρώπινων σχέσεων. 

---

Η Μαρία Τσαούση είναι Δικηγόρος Αθηνών και Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις από το CEDR (Center of Effective Dispite Resolution) του Ηνωμένου Βασιλείου καθώς και μέλος του επίσημου καταλόγου διαπιστευμένων διαμεσολαβητών του Υπουργείου Δικαιοσύνης , Διαφάνειας και Ανθρωπινων Δικαιωμάτων. 
​Από το 2016 είναι μέλος της εταιρείας «ΔΙΑΛΟΓΟΣ», η οποία ιδρύθηκε στις αρχές του 2016, από μία δυναμική ομάδα επτά διαπιστευμένων διαμεσολαβητών που μοιράζονται το ίδιο όραμα και σκοπεύουν στην παροχή υπηρεσιών διαμεσολάβησης υψηλού επιπέδου σ’ έναν χώρο ειδικά σχεδιασμένο για τον σκοπό αυτό.