Οι γυναίκες του πένθους

Σήμερα, στην Χιλή του Πινέιρα, είναι οι «γυναίκες του πένθους», εκατοντάδες γυναίκες, ντυμένες στα μαύρα που βρέθηκαν στους δρόμους διαδηλώνοντας και ζητώντας «δικαιοσύνη, αλήθεια, όχι στην ατιμωρησία» για τους 20 τουλάχιστον νεκρούς των κινητοποιήσεων των τελευταίων βδομάδων στη χώρα.
 
Χτες, στην Χιλή του Πινοσέτ ήταν οι γυναίκες που έφτιαχναν τα Arpilleras  (κέντημα σε λινάτσα), χειροτεχνήματα που όχι μόνο κατάφεραν να διατηρήσουν τη μνήμη των «los desaparecidos» (εξαφανισθέντων) από το καθεστώς και ανέδειξαν τη βιαιότητα της δικτατορίας, την ανεργία, την έλλειψη τροφίμων, αλλά και βοήθησαν πολλές απ’ αυτές τις γυναίκες να χειραφετηθούν και να συμμετάσχουν σε άλλες διαμαρτυρίες κατά του καθεστώτος. Βρήκαν την φωνή τους σε μία φιμωμένη κοινωνία, σε μία πατριαρχική κοινωνία που τις ήθελε περιορισμένες στο νοικοκυριό τους, σε μία κοινωνία που τις είχε καταστήσει θύματά της. 
 
Το 1974, μία ομάδα γυναικών, πολλές απ’ αυτές μητέρες εξαφανισμένων από το καθεστώς, συγκεντρώθηκαν για να διαμαρτυρηθούν και να απαιτήσουν την επιστροφή των αγαπημένων τους προσώπων. Κρατούσαν παπλώματα  που «έλεγαν» τις φρικιαστικές ιστορίες των εξαφανισμένων. Ήταν τα  arpilleras.  Ένα τυπικό arpillera παρουσίαζε ανθρώπους να βασανίζονται ή θάλασσες με τάφους με τίτλο, άλλα  απεικονίζουν νέους άνδρες που δέχονται επίθεση από τέσσερις μαύρους γύπες (συμβόλιζαν τους ηγέτες της στρατιωτικής χούντας).  Υπήρχαν και έργα τέχνης που παρουσίαζαν τις κακουχίες της καθημερινής ζωής, την έλλειψη τροφίμων,  τα κλειστά εργοστάσια και τις απεργίες πείνας. Τα κατασκεύαζαν σε εργαστήρια, κάθε ένα από τα οποία αποτελούνταν συνήθως από είκοσι γυναίκες που βρίσκονταν αρκετές φορές την εβδομάδα. Οι συμμετέχουσες ήταν αποκλειστικά γυναίκες. Στην πλειοψηφία τους ήταν φτωχές εργάτριες, ενώ οι υπόλοιπες προέρχονταν από τη μεσαία τάξη. Σχεδόν όλες είχαν  συζύγους που ήταν άνεργοι ή συγγενείς που είχαν «εξαφανιστεί».
 
Έτσι, η αναζήτηση των αγαπημένων προσώπων συνδέθηκε με την αναζήτηση της ομορφιάς σε ένα αποκτηνωμένο κόσμο, η ζωή τους έγινε τέχνη.