Σαμσία Χασανί, η πρώτη Αφγανή graphic artist

«Θέλω να ρίξω χρώματα πάνω από τις κακές αναμνήσεις του πολέμου στους τοίχους, και αν το κάνω αυτό θα σβήσω τον πόλεμο και από τα μυαλά των ανθρώπων. Θέλω να γίνει διάσημο το Αφγανιστάν για την τέχνη του, όχι για τους πολέμους». 
Αυτό είναι το όνειρο της Σαμσιά Χασανί, της πρώτης street artist στο Αφγανιστάν και δασκάλας στην Σχολή Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου της Καμπούλ και φωνής των γυναικείων δικαιωμάτων στην χώρα της. 

Στα έργα της απεικονίζει δυναμικές γυναίκες με μπούρκα, μελαγχολικές φιγούρες με κλειστά μάτια που περιβάλλονται από ψάρια, φυσαλίδες και μουσικά όργανα. 

Στον δρόμο έρχεται συχνά αντιμέτωπη με συντηρητικές απόψεις και μισογυνισμό. Παρόλο που αισθάνεται ανασφάλεια να ζωγραφίσει μόνη της για παραπάνω από λίγα λεπτά, οι τοιχογραφίες της είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακές, με έμφαση στους χαρακτήρες και στη λεπτομέρεια. 
​
Πολλοί ενδιαφέρονται να μάθουν τι είναι αυτό που κάνει κι όπως λέει σε κάποιους/ες αρέσει, αλλά δεν ξέρουν τι είναι το γκράφιτι ή πώς λέγεται. Άλλοι/ες λένε «ζωγραφίζεις εικόνες, το Ισλάμ το απαγορεύει» ή «γιατί λερώνεις τους τοίχους;» Κάποιοι/ες νομίζουν ότι επειδή δεν έχω τι να κάνω με τον ελεύθερό μου χρόνο λερώνω τους τοίχους».  

Έχει συμμετάσχει σε εκθέσεις και φεστιβάλ σε διάφορα μέρη του κόσμου και ταξιδεύει για να γνωρίσει στον κόσμο την τέχνη που γεννιέται σιγά- σιγά στους δρόμους της Καμπούλ.

«Το 2010 πραγματοποιήθηκε ένα εργαστήριο γκραφίτι στην Καμπούλ, το οποίο παρακολούθησα με εννέα συναδέλφους μου από την οργάνωση σύγχρονης τέχνης Berang. Στη διοργάνωση ήταν καλεσμένος ο καλλιτέχνης δρόμου CHU από το Ηνωμένο Βασίλειο. Έτσι ήρθα σε επαφή για πρώτη φορά με την τέχνη του γκραφίτι που με γοήτευσε από την πρώτη στιγμή, έμαθα να δουλεύω με σπρέι και να ζωγραφίζω έργα μεγάλης κλίμακας σε τοίχους», έχει δηλώσει σε συνεντεύξεις της.
 
Το γκράφιτι έγινε στα χέρια της εργαλείο που είχε σκοπό να απομακρύνει τα σημάδια του πολέμου από τους τοίχους. «Τα χρώματα καλύπτουν τα απομεινάρια του πολέμου και οι άνθρωποι αντικρίζουν μια διαφορετική εικόνα στους δρόμους και όχι μόνο σημάδια από σφαίρες και ρωγμές».
Η  Χασανί γεννήθηκε στο Ιράν, όπου και ήθελε να σπουδάσει στο τμήμα Καλών Τεχνών, αλλά δεν ήταν δυνατό αφού ήταν πρόσφυγας.
​
Τα πρώτα της έργα απεικόνιζαν μία δυναμική γυναίκα με μπλε μπούρκα. Χρησιμοποίησε  έντονα σχήματα πιστεύοντας ότι θα προσδώσουν  στη γυναικεία μορφή μια αίσθηση αισιοδοξίας και δύναμης. 

Για αυτό τον λόγο, πολλοί πίστεψαν ότι υποστηρίζει την μπούρκα. Δηλώνει όμως ότι δεν έχει ξεκάθαρη θέση απέναντι σε αυτό το ζήτημα, απλώς χρησιμοποιεί την μπούρκα  ως μοτίβο θεωρώντας ότι η κατάργησή της δεν θα λύσει όλα τα προβλήματα. Κατά τη γνώμη της, μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η ελλιπής πρόσβαση των γυναικών στην εκπαίδευση». 

Κάποια στιγμή, ωστόσο, αφαίρεσε από τα έργα της την μπούρκα και δημιούργησε έναν γυναικείο χαρακτήρα με κλειστά μάτια. Αντιπροσωπεύει τη γυναίκα που δεν αισθάνεται άνετα μέσα στην κοινωνία, που φοβάται να μιλήσει, που δεν έχει πρόσβαση στο εκπαιδευτικό σύστημα ούτε νιώθει έτοιμη να πάρει αποφάσεις. 

Το στόμα της είναι κλειστό γιατί δεν την αφήνουν να πάρει θέση για σημαντικά ζητήματα που την αφορούν και δεν έχει ελευθερία λόγου.

Τα μάτια της είναι κλειστά όχι επειδή είναι τυφλή, αλλά γιατί δεν μπορεί να ονειρευτεί τίποτε για το μέλλον της, δεν μπορεί να δει την αισιόδοξη όψη των πραγμάτων ούτε ελπίζει ότι θα της συμβεί κάτι θετικό. Αυτός ο χαρακτήρας φοράει στον λαιμό του ένα φουλάρι (έντονο στοιχείο της αφγανικής ενδυμασίας) και στέλνει στους ανθρώπους μηνύματα με τον τρόπο που θα το έκανε ένας ηθοποιός. 
Το μήνυμα απλό: «Πρόκειται για μία νέα γυναίκα, γεμάτη ενέργεια που φωνάζει με τον τρόπο της ότι θέλει να ζήσει».
​
Σταδιακά, η Χασανί πρόσθεσε στα έργα της και άλλα σύμβολα, όπως ψάρια, νυχτερίδες, μουσικά όργανα, δρόμους και αυτοκίνητα. «Το μουσικό όργανο συμβολίζει τον εαυτό μου και τον χαρακτήρα μου, αντιπροσωπεύει τη φωνή μου και με βοηθάει να μιλάω πιο δυνατά και να εκφράζω τα συναισθήματά μου. Τα ψάρια μου συνήθως βγάζουν φυσαλίδες από το στόμα τους, που συμβολίζουν τις λέξεις. Όταν δεν εκπνέουν φυσαλίδες σημαίνει ότι οι λέξεις έχουν κολλήσει μέσα τους και δεν μπορούν να βγουν».

---

Το φωτογραφικό υλικό είναι από τους λογαριασμούς της Shamsia Hassani στο Facebook και στο Instagram
Facebook​: @Shamsia Hassani // Instagram:​ @shamsiahassani

---