Τι είναι τελικά έργο τέχνης...;

Μπορεί μία μπανάνα κολλημένη με γκρίζα μονωτική ταινία στον τοίχο, να είναι έργο τέχνης; Αν έχει την… υπογραφή του Ιταλού Μαουρίτσιο Κατελάν, που βρίσκεται στην πρώτη σειρά των πολυσυζητημένων σύγχρονων καλλιτεχνών, τότε ναι.

Η μπανάνα, που  παρουσιάζεται στη φουάρ Art Basel Miami Beach από την παρισινή γκαλερί Perrotin έχει κάνει ήδη μεγάλη επιτυχία: αν και κοστίζει 120.000 δολάρια (!), μέχρι στιγμές υπάρχουν δύο αγοραστές, ενώ μετά τη δεύτερη πώληση, η τιμή ανέβηκε στα 150.000 δολάρια και η τρίτη βερσιόν του έργου αναμένεται να πωληθεί σε μουσείο. 

Ποιος όμως είναι ο Κατελάν που καταφέρνει να πείσει κάποιον να δώσει 120 χιλιάδες δολάρια για ένα έργο που θα σαπίσει;

Γεννημένος στην Πάδουα, ξεκίνησε την επαγγελματική του ζωή σχεδιάζοντας ξύλινα έπιπλα, κατάλαβε όμως από νωρίς την ανάγκη του για τέχνη και ξεκίνησε να δημιουργεί υπερρεαλιστικά και τολμηρά γλυπτά με μια χιουμοριστική διάθεση.

Τράβηξε πάνω του για πρώτη φορά τα φώτα της δημοσιότητας με το γλυπτό η «Η Ενάτη Ώρα», στο οποίο ο καλλιτέχνης αναφέρεται στην ώρα θανάτου του Χριστού. Μόνο που το γλυπτό απεικονίζει τον πάπα Ιωάννη Παύλο Β’, που πέφτει στο έδαφος, χτυπημένος από έναν μετεωρίτη που έστειλε η θεϊκή οργή. Είχε αρχικά εκτεθεί το 1999 στην Αίθουσα Τέχνης στη Βασιλεία (Kunsthalle Basel).

Άλλο έργο που προκάλεσε είναι το Him, που αναπαριστά τον Αδόλφο Χίτλερ γονατιστό κι είναι κατασκευασμένο από κερί και ρητίνη Το ύψους του γλυπτού είναι ίσο με αυτό ενός μικρού παιδιού. Πουλήθηκε για  17,2 εκατομμύρια δολάρια, ποσό – ρεκόρ για τα έργα του καλλιτέχνη.

Το 2010, προκαλεί και πάλι με ένα μαρμάρινο μεσαίο δάχτυλο χεριού ύψους 11 μέτρων στην Πλατεία Αφάρι στο Μιλάνο, μπροστά από το χρηματιστήριο της πόλης. Η δημιουργία του ονομάζεται «L.O.V.E.» και ο καλλιτέχνης είχε δηλώσει πως το έργο του αποτελεί περισσότερο μία κίνηση αγάπης παρά ένα σχόλιο στον κόσμο της οικονομίας.
​
Την ίδια χρονιά, κυκλοφόρησε στην αγορά το περιοδικό TOILETPAPER, που εκδίδεται δύο φορές τον χρόνο με τον φωτογράφο Πιερπάολο Φεράρι. Το 2011 προκαλεί ένα ένθερμο δημόσιο διάλογο με τα γεμιστά του περιστέρια στη 54η Μπιενάλε της Βενετίας ενώ την ίδια χρονιά τα έργα του στο Μουσείο Γκουγκενχάιμ στη Νέα Υόρκη κρέμονταν στο ταβάνι. 

Το 2012, αποσύρεται, συνταξιοδοτείται όπως δήλωνε, αλλά το 2016 επέστρεψε δριμύτερος με μία χρυσή λεκάνη τουαλέτας. Λέγεται «Αμερική» κι είναι από μασίφ χρυσό 18 καρατίων. Περιλαμβάνει λεκάνη, κάθισμα και καζανάκι και είναι απολύτως λειτουργική. Εκτέθηκε από  τον Σεπτέμβριο του 2016 έως το καλοκαίρι του 2017. Περισσότεροι από 100.000 επισκέπτες «χάρηκαν», το λουδοβίκειας χλιδής έργο, στο οποίο ο μόνος περιορισμός ήταν να μείνεις μέσα μόνο τρία λεπτά. Λόγω κοσμοσυρροής, ο Κατελάν δεν κατάφερε όπως έχει ομολογήσει  να χρησιμοποιήσει ποτέ την τουαλέτα γιατί ήταν πάντα «κατειλημμένη». Μάλλον δεν πρόκειται να σταθεί και στο μέλλον τυχερός, αφού το έργο έκανε φτερά όταν εκτέθηκε στο ανάκτορο Μπλένιμ της Βρετανίας. Ο δημιουργός είχε δηλώσει πως ελπίζει οι δράστες να το έκαναν για… καλό σκοπό, να είναι οι σύγχρονοι «Ρομπέν των Δασών».