Πράδο, το «λιβάδι της τέχνης»

Διακόσια χρόνια λειτουργίας κλείνει σήμερα το μουσείο Πράδο στη Μαδρίτη, που αριθμεί 8.200 σχέδια, 7.600 έργα ζωγραφικής, 4.800 εκτυπώσεις και 1.000 γλυπτά, καθώς και πολλά άλλα έργα τέχνης και ιστορικά έγγραφα. Καθόλου άσχημα για ένα μουσείο, που όταν άρχισε να λειτουργεί στις 19 Νοεμβρίου του 1819, είχε μόλις 311 έργα ζωγραφικής.

Photo: https://pixabay.com/en/madrid-prado-museum-architecture-1758045/ archive copy at the Wayback Machine (archived on 18 January 2019), CC0

Μεταξύ των εκθεμάτων του, είναι πίνακες του Ντιέγκο Βελάσκεθ, Φρανσίσκο ντε Γκόγια, έργα του Τισιανό, του Τιντορέτο, του Ρούμπενς, του Ραφαήλ, του Ντύρερ, του Ελ Γκρέκο, του ΙερώνυμουΜπος, η έκθεση με έργα του οποίου το 2016, με αφορμή τα 500 χρόνια από τον θάνατό του εκτίναξε την επισκεψιμότητα του μουσείου από 2.600.000 επισκέπτες σε τρία εκατομμύρια. Ήταν η πιο επιτυχημένη έκθεση που είχε διοργανώσει ποτέ το Πράδο.

PRADO By Schnäggli - Own work, CC BY-SA 3.0

Το κτίριο σχεδιάστηκε το 1785 από τον αγαπημένο αρχιτέκτονα του βασιλιά Καρόλου Γ, Χουάν ντε Βιλανουέβα και θα στέγαζε το μουσείο φυσικών επιστημών.
Ήταν μέρος ενός μεγαλοπρεπούς κτιριακού σχεδίου σχεδιασμένου να δώσει στη Μαδρίτη ένα μνημειώδη αστικό χώρο.
 
Η λέξη «prado», που στα ισπανικά σημαίνει «λιβάδι» χαρακτήρισε ολόκληρη την περιοχή του Μουσείου στην οποία βρίσκεται και ο Βοτανικός Κήπος και το Δημαρχείο της Μαδρίτης, που επίσης σχεδίασε ο Βιλανουέβα.  
 
Στο ίδιο μέρος ο Ναπολέων είχε εγκαταστήσει το ιππικό και τις μπαρουταποθήκες για τα στρατεύματά του κατά τη διάρκεια του πολέμου της Ιβηρικής.

Το κτίριο ωστόσο δεν έγινε ποτέ μουσείο φυσικών επιστημών, αντιθέτως, η φιλότεχνη βασίλισσα, η Μαρία Ισαβέλλα ντε Μπραγκάνζα, σύζυγος του εγγονού του Καρόλου, Φερδινάνδου 7ου, στέγασε εκεί τη βασιλική συλλογή Ζωγραφικής και Γλυπτικής, η οποία άνοιξε για πρώτη φορά στο κοινό τον Νοέμβριο του 1819. Μέχρι σήμερα αυτή η συλλογή αποτελεί τον πυρήνα της συλλογής του Μουσείου και λέγεται ότι είναι τόσο μεγάλη, που κάθε φορά εκτίθεται μόλις το ένα έβδομο της. 

By Diego Velázquez - Las Meninas, between 1656 and 1657.

Το πιο γνωστό έργο που εκτίθεται στο Μουσείο είναι το «Las Meninas» του Βελάσκεθ. Ο Βελάσκεθ όχι μόνο παραχώρησε στο Μουσείο τα έργα του, αλλά δραστηριοποιήθηκε ενεργά στο να συγκεντρώσει στο Μουσείο έργα ιταλών καλλιτεχνών. 
 
Το 1918 επεκτάθηκε και κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου, κατόπιν σύστασης της Κοινωνίας των Εθνών, 353 πίνακες μαζί με άλλα έργα τέχνης στάλθηκαν στη Βαλένθια. Αργότερα κατέληξαν στη Γενεύη, από όπου επέστρεψαν στο Μουσείο με νυχτερινά τρένα μέσω γαλλικού εδάφους, μόλις ξέσπασε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος.

Francisco Goya, La maja desnuda, oil on canvas, (circa 1797–1800)

Francisco Goya, La maja vestida, oil on canvas, (circa 1797–1800)

Στα χρόνια της καθεστώτος Φράνκο, το μουσείο επεκτάθηκε δύο ακόμα φορές και αντικαταστάθηκαν τα ξύλινα δάπεδα με μάρμαρο. Όταν αποκαταστάθηκε η Δημοκρατία στην Ισπανία, το 1981, επέστρεψε από την Αμερική η περίφημη «Γκερνίκα» του Πάμπλο Πικάσο εκτέθηκε στο Πράδο. Αργότερα όμως μεταφέρθηκε στο Μουσείο Τέχνης Βασίλισσα Σοφία, όπου διαμορφώθηκε ο κατάλληλος χώρος για να εκτεθεί ένας τόσο τεράστιος πίνακας. ​

Το μουσείο, με αφορμή τα 200α του γενέθλια,  επεκτάθηκε ξανά  κατά 2.500 τ.μ., ενώ εντάχθηκε στο πυρήνα του το ιστορικό Salon de Reinos με παράλληλη δημιουργία νέων δημόσιων χώρων.

---

Photos by https://commons.wikimedia.org