Νικόλας Εξαρχος, ένας ξεχωριστός εκπαιδευτικός...

ΦΡΑΝΤΖΕΣΚΑ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ ΠΕΤΡΑΚΗ // DISTAFF • ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ

---

Είναι εκπαιδευτικός. Είναι καλλιτέχνης.  Είναι δημιουργός. Ασχολείται με τη συλλογή, μελέτη, και καταγραφή του ελληνικού παιχνιδιού και διαθέτει μία από τις πληρέστερες συλλογές ελληνικού παιχνιδιού.
Σε μια περίοδο που καταργήθηκαν τα καλλιτεχνικά μαθήματα στο Λύκειο, η Φραντζέσκα Αλεξοπούλου-Πετράκη συναντά τον Νικόλα Εξαρχο, έναν ξεχωριστό εκπαιδευτικό που το έργο του και οι δράσεις του φωτίζουν σαν φάρος την σκοτεινιά που μας περιβάλλει.

Ποια από τις τρεις ιδιότητές σου (εκπαιδευτικός, καλλιτέχνης, συλλέκτης)  σε χαρακτηρίζει περισσότερο; Τι θεωρείς πως υπερτερεί και τι σε ευχαριστεί περισσότερο;
Θα ήταν πολύ εύκολο να απαντήσω, προβάλλοντας πρώτη την ιδιότητα του εικαστικού καλλιτέχνη. Μπορώ να πω όμως πως όλα αυτά τα χρόνια της συνεργασίας μου με τα παιδιά, διαμορφώθηκε μια αμφίδρομη σχέση, μια αλληλοτροφοδότηση και καθώς περνούν τα χρόνια, συνειδητοποιώ τον πλούτο που αποκόμισα από την αλληλεπίδραση μαζί τους. 
Ένας πλούτος, που με έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο τροφοδοτεί και το ίδιο το εικαστικό μου έργο. Ειδικά η πρωτοβάθμια εκπαίδευση σου παρέχει μεγάλο εύρος πειραματισμού. Η αξιοποίηση της φαντασίας, όντας πολύ πλούσια σε αυτές τις ηλικίες, διαμορφώνει ένα ευρύ πλαίσιο όπου μέσω της διαθεματικότητας και της αξιοποίησης του παιχνιδιού στην εκπαιδευτική διαδικασία, επιτυγχάνεται η διασύνδεση των εικαστικών μαθημάτων με τα υπόλοιπα μαθήματα, αποτελώντας πολύτιμο εκπαιδευτικό εργαλείο.  Θα έλεγα λοιπόν πως αυτό που υπερτερεί και με ευχαριστεί περισσότερο είναι αυτό ακριβώς, η διασύνδεση και το πάντρεμα του εκπαιδευτικού, του εικαστικού καλλιτέχνη και του συλλέκτη.

Το Ελληνικό Παιγνίδι και η εξέλιξή του, σε γοητεύει ιδιαίτερα και έχεις κάνεις απίστευτες μελέτες σχετικά. Πως ξεκίνησε όλη αυτή η πορεία σου; Ποια ήταν η αφορμή;
Την ίδια ερώτηση έκανα και εγώ στον εαυτό μου όταν ως πρωτοετής φοιτητής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών απέκτησα το πρώτο ελληνικό παιχνίδι της συλλογής μου.  

Η ευρηματική χρήση των απλών καθημερινών υλικών της εποχής τους και η διαχείριση του σχεδίου και του χρώματος μου ασκούσαν μια ιδιαίτερη γοητεία.  Έχοντας μια πολύ πλούσια σε εμπειρίες παιδική ηλικία όπου το παιχνίδι κατείχε πρωταγωνιστικό ρόλο, ως  ενήλικας και πλέον ως εικαστικός, άρχισα να κατανοώ αφενός την σπουδαιότητα που κατέχει το παιχνίδι  για την σωστή ανάπτυξη του παιδιού και αφετέρου τις αρετές και τις ιδιαιτερότητες των ελληνικών χειροποίητων λαϊκών παιχνιδιών. 

Ώς παιδί θυμάμαι τον εαυτό μου να ζωγραφίζει και να κατασκευάζει παιχνίδια με ό,τι έβρισκα. Τα παιχνίδια, που είχαν το στοιχείο της κίνησης, ήταν  από τα αγαπημένα μου. Παλιά χαλασμένα αντικείμενα που έβρισκα παροπλισμένα ή πεταμένα τροφοδοτούσαν την φαντασία μου και αποτελούσαν την πρώτη ύλη για την δημιουργία των παιχνιδιών μου.  Την ίδια ευρηματική χρήση των υλικών ανακάλυπτα σιγά - σιγά συλλέγοντας τα παλιά χειροποίητα ελληνικά παιχνίδια.
https://www.youtube.com/watch?v=VCUiGoOS764&feature=emb_logo
​

Έχεις σχεδιάσει και οργανώσει μια πλούσια γκάμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων. Ποιο ήταν αυτό που ενδιέφερε περισσότερο τα παιδιά και τους εκπαιδευτικούς; Και ποιο ήταν αυτό που εσύ ξεχωρίζεις; 
Είχα την τύχη να αναλάβω την ευθύνη ενός ξεχωριστού εκπαιδευτικού προγράμματος, αποτέλεσμα συνεργασίας της Ανωτάτης Σχολής Καλών και του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, που σκοπό έχει να φέρει κοντά τους μαθητές όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης καθώς και των σχολικών μονάδων Ειδικής Αγωγής με τη Σύγχρονη Ελληνική Τέχνη.

Περισσότερα από 600 έργα σύγχρονης Ελληνικής Τέχνης έχουν αναρτηθεί στους χώρους του Υπουργείου μετατρέποντας ένα δημόσιο κτήριο σε gallery σύγχρονης τέχνης. Η ενασχόληση με την τέχνη επεκτείνει την ικανότητα του παιδιού να αλληλεπιδρά, να κατανοεί και να αναπτύσσει κριτική σκέψη αντιλαμβανόμενο πλήρως και στην ολότητα του το περιβάλλον και τον κόσμο γύρω του.

Καλλιεργεί ικανότητες και δεξιότητες αποτελώντας μια νέα γλώσσα επικοινωνίας και έκφρασης, συμπληρώνοντας τα στοιχεία εκείνα της γνώσης που δημιουργούν μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα.

Τα παιδιά μέσα από διαδραστικές ξεναγήσεις έρχονται ίσως για πρώτη φορά σε επαφή με τεχνοτροπίες, υλικά, κινήματα, διαφορετικούς τρόπους έκφρασης, χωροεγκαταστάσεις, γλυπτά κ.α. συμμετέχοντας  και δημιουργώντας τα δικά τους έργα τέχνης. Το αποτέλεσμα αυτών των δράσεων θα παρουσιάσω σε μια σειρά φιλμ που δημιούργησα κατά την διεξαγωγή του προγράμματος.

Ενδεικτικά παραθέτω τα κάτωθι link: 
https://www.youtube.com/watch?v=RzJ9sa0djEg&t=159s
https://www.youtube.com/watch?v=yl1pYTxrGQA&t=167s
https://www.youtube.com/watch?v=UmBXUUFNw8g&t=121s

Πώς δένει η Τέχνη με το παιγνίδι; 
Ο κοινωνιολόγος και φιλόσοφος  Theodor Adorno έκανε αναφορά για την «κοινή ουσία» της τέχνης με το παιχνίδι. Τα παραδείγματα πολλά... ο ζωγράφος Ράλλης Κοψίδης (1929-2010) ζωγράφιζε τις καράβες των παιδικών του χρόνων στη Λήμνο, αυτοσχέδια παιχνίδια από ντενεκέδες, ξύλο, σπάγκο και σύρμα που κατασκεύαζαν τα παιδιά στα νησιά. 
 
Σε ηλικία 11 ετών, ο εικαστικός Alexander Calder (1898-1976) δημιούργησε με φύλλα χαλκού ένα σκύλο και μία πάπια όπου με την βοήθεια ενός απλού μηχανισμού μπορούσε να κινηθεί. Από νωρίς αφοσιώθηκε στη δημιουργία μικρογλυπτών που έμοιαζαν με παιδικά παιχνίδια. Από το 1926 μέχρι το 1931 δημιούργησε το πασίγνωστο Τσίρκο του, αποτελούμενο από εκατοντάδες μικρές φιγούρες που κατηύθυνε ο ίδιος σαν μαριονετίστας. 
 
Ο αρχιτέκτονας Δημήτρης Πικιώνης (1887-1968) αναφερόμενος στα ελληνικά λαϊκά παιχνίδια σε κείμενό του 1935, έγραψε: "....στα περιφρονημένα τούτα παιχνιδάκια, που έχουν τις αρετές της γνήσιας τέχνης, μια ιδιαίτερη πνευματικότητα αναδίνεται από την αισθητική του σχήματος και του χρώματος, από την γνήσια ηθογραφική ή σατιρική τους διάθεση, από τον έξυπνο μηχανισμό τους που θέλγει όχι μόνο το πνεύμα του παιδιού, μα και του καλλιτέχνη...". 

Ο ζωγράφος Χατζηκυριάκος Γκίκας για τρεις δεκαετίες ζωγράφιζε τα ελληνικά λαϊκά παιχνίδια, επιστέφοντας με αυτόν τον τρόπο στην περίοδο δημιουργίας των αυτοσχέδιων παιχνιδιών της παιδικής του ηλικίας από ευτελή υλικά. 
 
Έννοιες όπως ο αυτοσχεδιασμός, η φαντασία, η ευρηματικότητα, η δημιουργικότητα, ο πειραματισμός, η έμπνευση, η επικοινωνία, η συνδυαστική σκέψη και η ελευθερία έκφρασης βρίσκουν κοινό έδαφος στο πεδίο τόσο της Τέχνης όσο και του παιχνιδιού.
​
https://www.youtube.com/watch?v=yXZDL5WIpRY
https://www.youtube.com/watch?v=tBFX_LvCt2Y&t=52s
https://www.youtube.com/watch?v=aq24pfVbcLQ&t=49s
https://www.youtube.com/watch?v=d_QXdbPc5vI&t=231s
https://www.youtube.com/watch?v=gBa_Kqhjjz8&t=88s
https://www.youtube.com/watch?v=cuu15um398g&t=8s
https://www.youtube.com/watch?v=616K4Ni8SBU&t=343s
https://www.youtube.com/watch?v=JTiYa71zRWE&t=5s

Για σένα η Τέχνη στην εκπαίδευση βοηθάει στη διαχείριση κρίσεων και τη διάδοση ανθρωπιστικών αξιών; Πόσο δεκτικά είναι τα παιδιά; 
Ένα σημαντικό κομμάτι των Τεχνών στην εκπαίδευση, είναι η αξιοποίηση της ομαδοσυνεργατικής μάθησης.

Μια σχολική θεατρική παράσταση για παράδειγμα, προϋποθέτει την κινητοποίηση μιας ολόκληρης ομάδας και τη συνεργασία εκπαιδευτικών, μαθητών, γονέων και της διεύθυνσης της σχολικής μονάδας. Επιλογή θεατρικού έργου, επιμερισμός ρόλων, κείμενα, δημιουργία ζωγραφικών σκηνικών, κουστουμιών καθώς και του προγράμματος της παράστασης, επιλογή μουσικών θεμάτων, φωτισμοί και ήχοι αποτελούν ένα μέρος της κινητοποίησης αυτής. Ομοίως και σε μια μουσική παράσταση.

Η καλή συνεργασία της ομάδας θα δικαιώσει το αποτέλεσμα. 
Πολλά εικαστικά εργαστήρια προϋποθέτουν την σύσταση ομάδας εργασίας και καταμερισμό αρμοδιοτήτων και η παρουσίαση των έργων των μαθητών σε μια έκθεση απαιτεί επίσης την καλή συνεργασία της ομάδας.

Μέσα από τις Τέχνες λοιπόν συγκροτείται ένα πνεύμα συνεργασίας και αλληλεγγύης της ομάδας  για έναν κοινό στόχο. Έννοιες όπως ‘’συναισθηματική νοημοσύνη’’ και ‘’κοινωνική νοημοσύνη’’ θεωρούνται πλέον ανώτερου επιπέδου από την κοινή νοημοσύνη και καλλιεργούνται κυρίως μέσα από τον πλούτο που παρέχουν οι τέχνες.

Το πνευματικό στοιχείο που εμπεριέχεται στις τέχνες, ενδυναμώνει την κριτική σκέψη, διευρύνει τους ορίζοντες αντίληψης και κατανόησης του κόσμου εμπλουτίζοντας τις γνώσεις και μέσω αυτής ανακαλύπτουμε έναν κόσμο που χωρίς αυτή θα ήταν αθέατος.

Σε ένα σύγχρονο ανταγωνιστικό περιβάλλον όπου η βία, η μοναξιά και η ανασφάλεια είναι διάχυτη παντού, η τέχνη έρχεται ως πολύτιμο αντίβαρο να εξισορροπήσει εύθραυστες ισορροπίες και να εξευγενίσει, παρέχοντας οξυγόνο και τροφή πνευματική.

Δεν είναι τυχαίο πως φαινόμενα σχολικής βίας είναι ανύπαρκτα στα Μουσικά και Καλλιτεχνικά Σχολεία.

Η ανάγκη των παιδιών για ουσιαστική επικοινωνία και βιωματική σχέση με την εκπαιδευτική διαδικασία είναι μεγάλη. Μαθήματα όπως τα εικαστικά, η μουσική και η θεατρική αγωγή, αποφορτίζουν τους μαθητές, ενώ όταν υπάρχει παράλληλα η διασύνδεσή τους με τα άλλα μαθήματα μέσω λ.χ. project, εκπαιδευτικών προγραμμάτων και καινοτόμων δράσεων, λειτουργούν ως κυματοθραύστες σε οποιαδήποτε μορφή βίας, βοηθώντας την διαχείριση κρίσεων και τη διάδοση ανθρωπιστικών αξιών.

https://www.youtube.com/watch?v=68Iq91tr8I8&list=PLrBg5I-DszbQ6wWv8hBON377AJH3DjcO3

Τι θα άλλαζες στο εκπαιδευτικό σύστημα σχετικά με την Τέχνη αν σου δινόταν η ευκαιρία;
Απαντώντας στην προηγούμενη ερώτησή σας, πιστεύω πως έγινε κατανοητό πόσο η παρουσία των μαθημάτων τέχνης σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης είναι επιβεβλημένη.

Οι μαθητές μεγιστοποιώντας τις ικανότητες δημιουργικότητας και οραματισμού μέσω των μαθημάτων τέχνης, αναπτύσσουν παράλληλα κοινωνικές δεξιότητες.

Απέναντι σε ένα αποστειρωμένο εκπαιδευτικό σύστημα τυποποιημένης γνώσης, αντιπαραβάλλεται ένα άλλο που πυροδοτεί την δημιουργικότητα, διαμορφώνοντας τις κατάλληλες συνθήκες για να ευδοκιμήσουν τα ταλέντα των παιδιών.

Σημαντικοί καλλιτέχνες που αποτελούν κομμάτι της πολιτιστικής μας κληρονομιάς ξεκίνησαν την πορεία τους από το σχολείο.

Η καλλιέργεια μέσω της επαφής με την τέχνη συνάδει με τον ευρύτερο μορφο-παιδευτικό ρόλο του σχολείου. 

Δυστυχώς στα μαθήματα τέχνης παρόλο που θα έπρεπε να έχουν βαρύνουσα σημασία σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες, παρατηρείται τα τελευταία χρόνια μια μείωση από το ωρολόγιο πρόγραμμα έως και πλήρη αφαίρεσή τους από κάποιες τάξεις. Είναι προφανές πως για την σωστή λειτουργία τους απαιτείται αύξηση και όχι μείωση των ωρών διδασκαλίας τους, καθώς και η σωστή υλικοτεχνική υποστήριξη και υποδομή του εργαστηριακού χαρακτήρα τους. 
​
Σε όλες τις εκπαιδευτικά αναπτυγμένες χώρες, οι τέχνες κατέχουν κυρίαρχη θέση αποτελώντας προτεραιότητα στο εκπαιδευτικό σύστημα. Και όμως στον τόπο με την μεγαλύτερη πολιτιστική κληρονομιά στην τέχνη, ενώ θα περίμενε κανείς να αξιοποιηθεί ο πολιτιστικός πλούτος μας μέσα στην εκπαιδευτική διαδικασία δηλώνοντας παράλληλα την εθνική μας ταυτότητα, τα μαθήματα τέχνης αντιμετωπίζονται ως ο τελευταίος τροχός της αμάξης. Ίσως πρέπει τελικά να αλλάξει ριζικά η φιλοσοφία που αντιμετωπίζει τα μαθήματα τέχνης ως μαθήματα δευτερευούσης σημασίας και αποπαίδι της εκπαίδευσης.

Έχεις μια ιδιαίτερη αδυναμία στην χρήση διαφορετικών υλικών (πχ ανακυκλώσιμα υλικά κλπ) στα έργα που δουλεύεις με τους μαθητές σου. Ανάγκη ή απλώς αγάπη για τα υλικά που χάνονται; 
Πριν από οκτώ χρόνια, ήρθα σε επαφή με την πρωτοβάθμια εκπαίδευση έχοντας μία απίστευτη διάθεση και όρεξη να δουλέψω με τις ηλικίες αυτές και να αξιοποιήσω δημιουργικά τον πλούτο που μου παρείχαν. 

Έκανα το πρώτο πείραμα, να δουλέψω χωρίς λίστα υλικών. Αφού οργάνωσα σε ομάδες τους μαθητές ανά τμήμα, τους ζήτησα να καταγράψουν τις ιδέες τους για αυτά που θα ήθελαν να δημιουργήσουν. Αφού καταλήξαμε στο έργο ανά ομάδα, τους ζήτησα να φέρουν ότι ‘’άχρηστο’’ και ‘’ευτελές’’ είχαν στο σπίτι τους, χωρίς να χρειαστεί να αγοράσουν τα υλικά τους παρά μόνο την κόλλα και τα χρώματα και αυτά προαιρετικά.

 Δεν φαντάζεστε τι έγινε, δημιουργικός οργασμός! Κάθε τυχαίο αντικείμενο αποκτούσε άλλη διάσταση μέσα από την ανάγνωση της φόρμας του, του χρώματος, της τροποποίησης της αρχικής μορφής του και της διασύνδεσής του με τα άλλα αντικείμενα. Μέσω της αφαιρετικής σκέψης, αποδομήσαμε την αρχική χρήση των αντικειμένων και μέσω της συνδυαστικής αντίληψης άρχισαν να συνδέονται και να συνομιλούν μεταξύ τους διαμορφώνοντας νέες μορφές με εικαστικό περιεχόμενο. Ευτελή αντικείμενα, απαρατήρητα από τους περισσότερους, αναλώσιμα και με μηδενική υλική αξία, με ευρηματικό τρόπο μεταπλάθονται σε παιχνίδια - αντικείμενα τέχνης. 

https://www.youtube.com/watch?v=aq24pfVbcLQ&t=37s

Ασήμαντα ‘’σκουπίδια’’ της καθημερινότητας ξεπερνούν την υλική τους υπόσταση και δια μέσω της τέχνης αποκτούν υπόσταση πνευματική.  Θα ήταν εύκολο να υποθέσει κανείς πως η αρχική σκέψη μου να αξιοποιήσω τα υλικά αυτά έχει να κάνει με το γεγονός πως είχαμε μπει ήδη στην περίοδο της οικονομικής κρίσης και για λόγους οικονομίας απέφυγα την λίστα υλικών. Αυτό είναι το ένα σκέλος και πράγματι ήταν και αυτός ένας από τους λόγους. Το πιο βασικό όμως είναι πως τα αντικείμενα αυτά τα βρίσκαμε παντού και σε πληθώρα. Αυτό μας παρέχει το μεγάλο πλεονέκτημα ποικιλίας μορφών, και επιλογής υλικών, υφών, χρωμάτων και χρήσεων. Το γεγονός αυτό ενεργοποιεί ακόμα περισσότερο την φαντασία και την δημιουργικότητα των μαθητών πολλαπλασιάζοντας τις επιλογές χρήσης και τροποποίησης των υλικών αυτών καθώς και της μεταξύ τους διασύνδεσης. 
​
Το αποτέλεσμα που προκύπτει από αυτή την αισθητική εμπειρία έχει το στοιχείο της μοναδικότητας και δεν μπορεί να επαναληφθεί με τον ίδιο τρόπο ξανά. Αυτό αποκτά μεγάλη αξία για τον δημιουργό του έργου και αντιπαραβάλλεται στην τυποποίηση και στα καταναλωτικά πρότυπα της εποχής μας.
Αυτό το βίωμα μέσω της τέχνης και η έννοια του σεβασμού σε κάθε τι ‘’ασήμαντο’’ μα και ‘’πολύτιμο’’ μαζί, διαμορφώνει μια γενικότερη αισθητική αντίληψη και συμπεριφορά. Έτσι έχοντας μια αισθητική αγωγή ως αυριανός πολίτης, θα είναι σε θέση να οργανώσει αρμονικά κοινωνικές και επαγγελματικές συμπεριφορές, να διαμορφώσει το περιβάλλον του και να αποκτήσει συνειδητά μια αισθητική άποψη για τα κοινά κατανοώντας το νόημα του συσχετισμού μεταξύ αισθητικής, ηθικής και δημοκρατίας.

Τι δεν έχεις «ακουμπήσει» καθόλου ακόμα και σε κάνει να το ονειρεύεσαι;
Έχοντας δημιουργήσει μια σπάνια συλλογή αυθεντικών ελληνικών παιχνιδιών ως αποτέλεσμα συστηματικής έρευνας και μελέτης τριάντα χρόνων, παράλληλα με  την υλοποίηση πλήθος εκπαιδευτικών προγραμμάτων δημιουργίας χειροποίητων παιχνιδιών - εικαστικών έργων, έχει γεννηθεί η ιδέα δημιουργίας ενός Μουσείου Ελληνικού Παιχνιδιού. 
​
Ένα Μουσείο - σημείο αναφοράς όπου μέσω της ιστορίας των εκθεμάτων, θα παρουσιάζεται η ιστορία της Ελλάδας ως φορέας σύγκλισης πολιτισμικών αξιών. Αναφορές μέσα από λογοτεχνικά κείμενα, έθιμα και προφορικές παραδόσεις, μέσα από την μουσική, την ποίηση, τις εικαστικές τέχνες και τον ελληνικό κινηματογράφο, αλλά και αναφορές ερευνητών, ψυχολόγων και κοινωνιολόγων, θα συνιστούν  μια πολυεπίπεδη προσέγγιση του φαινομένου αυτού που λέγεται ελληνικό παιχνίδι. 
 
Μέσα από μια διαδραστική και πολυαισθητηριακή ξενάγηση, οι επισκέπτες θα ανακαλύπτουν κρυμμένες πτυχές των παιχνιδιών αυτών. Μια σειρά με ενδιαφέρουσες δραστηριότητες και εικαστικά εργαστήρια για παιδιά και ενήλικο κοινό, θα πλαισιώνουν την λειτουργία του Μουσείου υποστηρίζοντας έτσι τον πολιτιστικό - πολιτισμικό πλούτο της συλλογής.   
 
« Η παρουσία μιας οράσεως καλλιεργημένης, οπλισμένης με την οξύτητα εκείνη της νέας τέχνης (που μας έκανε να δούμε βαθύτερα την τέχνη του περασμένου, του πρωτόγονου και τη λαϊκή) και που την αισθανόμουν δίπλα μου, έδινε ένα νέο νόημα στα αντικείμενα τούτα και βοηθούσε την όραση μου να πλέξει το αόρατο εκείνο δίχτυ, όπου μέσα του πιάνεται το εσωτερικό νόημα, η μαγεία των πραγμάτων.»
Απόσπασμα από το κείμενο του Δημήτρη Πικιώνη «Τα παιχνίδια της οδού Αιόλου» 1935.

---

Ο Νικόλαος Έξαρχος, γεννημένος στην Αθήνα, πραγματοποίησε σπουδές στην Ζωγραφική στο εργαστήριο του Ευάγγελου Δημητρέα 1990-91 (Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών της Σχολής Καλών Τεχνών Α.Π.Θ.), Τριαντάφυλλου Πατρασκίδη 1991-92 και Δημήτρη Μυταρά 1992-96, στη Γλυπτική στο εργαστήριο του Ευθύμιου Πανουργιά 1996-99 και Αφροδίτης Λίτη 2014-15 και Χαρακτική στο εργαστήριο του Θανάση Εξαρχόπουλου και Ιωάννη Παπαδάκη 1993-1995, στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας (Πτυχίο Ζωγραφικής 1996, Γλυπτικής 2015). Είναι υπότροφος του Ι.Κ.Υ. στην Βασιλική Ακαδημία Τεχνών της Χάγης (1995). Έχει συμμετάσχει σε πλήθος ομαδικών εκθέσεων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Το έργο του έχει διακριθεί σε τοπικούς και πανελλήνιους διαγωνισμούς .
Έχει διδακτική εμπειρία σε μαθήματα εικαστικών τεχνών τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα, από το 1998 έως και σήμερα. Από το 1991 ασχολείται με τη συλλογή μελέτη, και καταγραφή του ελληνικού παιχνιδιού και διαθέτει μία από τις πληρέστερες συλλογές ελληνικού παιχνιδιού. Έχει πραγματοποιήσει εισηγήσεις σε Διεθνή Συνέδρια, σεμινάρια και επιμορφώσεις αναφορικά με την παιδαγωγική αξία των εικαστικών τεχνών και του παιχνιδιού στην εκπαίδευση. 

---

---

Περισσότερες πληροφορίες και έργα του Ν. Εξαρχου μπορείτε να δείτε στη σελίδα του στο YouTube: 

ή στην προσωπική του σελίδα: www.nikosexarhos.com