|
Κι όμως οι αρχαίοι Έλληνες στόλιζαν δέντρο, όπως και οι Βυζαντινοί. Ως χριστουγεννιάτικο σύμβολο - έθιμο φέρεται από τον 8ο αιώνα, όταν ο Άγιος Βονιφάτιος θέλησε περί το 750 να εξαλείψει την μέχρι τότε αποδιδόμενη ιερότητα των «ειδωλολατρών» στη βελανιδιά, αντικαθιστώντας την με το έλατο  Στην αρχαία Ελλάδα παρόμοιο έθιμο υπήρχε, μόνο που το φυτό δεν ήταν έλατο, αλλά η Ειρεσιώνη. Ήταν κλάδος αγριελιάς στολισμένος με γιρλάντες από μαλλί λευκό και κόκκινο και τους πρώτους φθινοπωρινούς καρπούς (σύκα, καρύδια, αμύγδαλα, κάστανα, δημητριακά, κ.λπ., εκτός του μήλου και του αχλαδιού). Αποτελούσε έκφραση ευχαριστίας για τη γονιμότητα του λήξαντος έτους και παράκληση συνεχίσεως της γονιμότητας και ευφορίας κατά το επόμενο και ήταν αφιερωμένη στην Αθηνά, τον Απόλλωνα και τις Ώρες. Το διάστημα 22 Σεπτεμβρίου - 20 Οκτωβρίου, παιδιά των οποίων και οι δύο γονείς ζούσαν, περιέφεραν την Ειρεσιώνη στους δρόμους της πόλης των Αθηνών τραγουδώντας κάλαντα από σπίτι σε σπίτι, παίρνοντας το φιλοδώρημά τους από τον νοικοκύρη ή τη νοικοκυρά και όταν έφθαναν στο σπίτι τους, κρεμούσαν την Ειρεσιώνη πάνω από την εξώπορτά τους, όπου έμενε εκεί μέχρι την ιδία ημέρα του νέου έτους, οπότε, αφού τοποθετούσαν την νέα, κατέβαζαν την παλιά και την έκαιγαν. Σε χειρόγραφο του Βρετανικού Μουσείου, του 13ου αιώνα, αναφέρεται πως το έτος 512 ο αυτοκράτορας Αναστάσιος Α΄ έκτισε έναν Ναό στο Τουρ Αμπντίν της Συρίας στον οποίο προσέφερε δύο ορειχάλκινα δένδρα στημένα εκατέρωθεν της Ωραίας Πύλης, τα οποία είχαν θέσεις για φώτα. Επίσης και στον Ναό της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη υπήρχαν επί Βυζαντίου, στο επιστύλιο του τέμπλου, μεταλλικά δένδρα σε σχήμα κώνου όμοια με κυπαρίσσια, όπου αντί για καρπούς έφεραν φώτα σε σχήμα κωνοειδές. Μάλιστα σε διάφορα μέρη όπως στο Λιτόχωρο Πιερίας και τα Επτάνησα στόλιζαν δένδρα στο μέσο των Εκκλησιών με φρούτα ή και καρπούς. Στην Καππαδοκία στόλιζαν μέσα στα σπίτια κατά το Δωδεκαήμερο κλαδιά κωνοφόρων ή άλλων δένδρων με ξηρούς καρπούς και αυτοσχέδια στολίδια Κάποιοι μελετητές πιστώνουν το στόλισμα του δέντρου στον νεαρό αυτοκράτορα Μιχαήλ τον Γ΄, τον επιλεγόμενο «Μέθυσο». Λέγεται ότι του άρεσε να ξαφνιάζει τους ανθρώπους με τις τρέλες του κι έτσι, μία παραμονή Χριστουγέννων, διέταξε τους αυλικούς του να τοποθετήσουν κατά τη διάρκεια της νύχτας ένα μεγάλο έλατο στην πλατεία του Ταύρου, όπου ήταν και τα ανάκτορα. Έπειτα ο ίδιος, με μια σκαλωσιά, κρέμασε στα κλαδιά του δέντρου διάφορα κεριά τεράστια σε μέγεθος και χοντρά όσο ένα μπράτσο δυνατού άντρα. Τα κεριά αυτά τα άναψε, τη στιγμή ακριβώς που οι καμπάνες του μεσονυκτίου καλούσαν τους πιστούς στην εκκλησία. Τα κεριά έμειναν αναμμένα αρκετή ώρα και ο κόσμος που περνούσε από την Πλατεία του Ταύρου, βλέποντας το φωτισμένο έλατο ξαφνιάζονταν. Τον επόμενο χρόνο, αρκετοί άρχοντες του Βυζαντίου επανέλαβαν το ίδιο σκηνικό, στολίζοντας τα σπίτια τους.  Στην Δύση, το πρώτο στολισμένο δένδρο εμφανίστηκε στη Γερμανία το 1539 και τα πρώτα στολίδια ήταν συσκευασμένα φαγητά ή είδη ρουχισμού ή άλλα χρήσιμα είδη, που στο πέρασμα των χρόνων και με την άνοδο του βιοτικού επιπέδου εξελίχθηκαν σε διακοσμητικά αντικείμενα.
Κατά την παράδοση ο πρώτος που στόλισε δέντρο ήταν ο Μαρτίνος Λούθηρος . Το 1536, καθώς περπατούσε μέσα από το πυκνό δάσος που βρισκόταν κοντά στο σπίτι του, είδε χιλιάδες αστέρια να λαμπυρίζουν μέσα από τα κλαδιά των δέντρων. Το θέαμα ήταν τόσο υπέροχο ώστε του έδωσε την ιδέα να στήσει τα Χριστούγεννα εκείνα ένα έλατο με κεριά στο σπίτι του, για να υπενθυμίσει στα παιδιά του «τον έναστρο ουρανό από τον οποίο ήρθε ο Σωτήρας». Στην Αγγλία, το έθιμο έφτασε με την «καλή βασίλισσα Σαρλότ» το 1761 όταν πήγε στην Αγγλία για να παντρευτεί τον βασιλιά Γεώργιο. Στην αγγλική Αυλή, η Βασίλισσα μεταμόρφωσε το επί της ουσίας ιδιωτικό τελετουργικό της πατρίδας της σε μια ανοιχτή γιορτή την οποίαν μπορούσαν να απολαύσουν, όχι μόνο η οικογένειά της, αλλά επίσης οι φίλοι και όλοι οι ένοικοι του παλατιού. Στην Ελλάδα εμφανίστηκε στα χρόνια του Όθωνα. Με τον ερχομό του στην Ελλάδα, οι ακόλουθοί του έφεραν μαζί τους και το έθιμο του χριστουγεννιάτικου δέντρου. Πρώτα στόλισαν στην κατοικία του στο Ναύπλιο κα μετά στα ανάκτορα στην Αθήνα, Δημοσίως, το πρώτο έλατο τοποθετήθηκε στο Πεδίο του Άρεως. Είχε για φύλακες δύο Βαυαρούς φρουρούς για να μην κλέψει κανείς κάποιο από τα στολίδια του. Έμεινε δε σε εκείνη τη θέση όλο το Δωδεκαήμερο. Την ημέρα που έπρεπε να το πάρουν από τη θέση του οι Αθηναίοι αντέδρασαν. Ήθελαν να το κρατήσουν λίγο ακόμη. Ο δήμος τους έκανε το χατίρι κι έμεινε στη θέση του ως το τέλος Ιανουαρίου. Στις 24 Δεκεμβρίου του 1843 στήθηκε για πρώτη φορά χριστουγεννιάτικο δέντρο σε σπίτι, σε αυτό του Ιωάννη Παπαρρηγόπουλου, γενικού πρόξενου της Ρωσίας. Πέντε χρόνια αργότερα, το καφενείο της Ωραίας Ελλάδος, κοντά στην Αγία Ειρήνη, ήταν το πρώτο κατάστημα που στόλισε για πρώτη φορά το χριστουγεννιάτικο έλατο με πολύχρωμα κεράκια, επιχρυσωμένους καρπούς και παιχνίδια από αληθινή πορσελάνη. Πάντως, τα πρώτα ηλεκτρικά φωτάκια χριστουγεννιάτικου δέντρου άναψαν στην άλλη άκρη του Ατλαντικού στις 22 Δεκεμβρίου 1882 από τον Τόμας Έντισον στη Νέα Υόρκη.
0 Comments
Leave a Reply. |
RSS Feed