XΡΥΣΟΥΛΑ ΚΑΤΣΑΡΟΥ // DISTAFF • ΜΙΚΡΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ Ήταν Οκτώβρης του 1975, όταν σε μια αξιοσημείωτη επίδειξη αλληλεγγύης και αποφασιστικότητας, οι γυναίκες της Ισλανδίας κατέβηκαν σε απεργία για ίσα δικαιώματα. Αρνήθηκαν να πάνε στις δουλειές τους, να κάνουν οικιακές εργασίες ή να φροντίσουν τα παιδιά τους κι όλα αυτά για να δείξουν τη σημασία των γυναικών στην κοινωνία. Η απεργία ονομάστηκε «Ημέρα της Γυναίκας» και κατέληξε στην ισλανδική ιστορία ως η αρχή μιας δραματικής αλλαγής στο καθεστώς των γυναικών - και το πρώτο βήμα για την Ισλανδία να γίνει «η πιο φεμινιστική χώρα στον κόσμο». Παρόλο που το δικαίωμα ψήφου των Ισλανδών γυναικών αναγνωρίστηκε το 1915, μέχρι το 1975, υπήρχαν μόνο τρεις γυναίκες βουλευτές, λιγότεροι από 5%. Σε όλη τη χώρα, οι γυναίκες αντιμετώπιζαν διακρίσεις στην εργασία, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών χαμηλότερες αποδοχές και λιγότερες ευκαιρίες εργασίας. Έτσι, μία επιτροπή, που εκπροσωπούσε πέντε από τις μεγαλύτερες οργανώσεις γυναικών της χώρας ανέλαβε τη διοργάνωση εκδηλώσεων και μια ριζοσπαστική ομάδα ονόματι «Κόκκινα Καλσόν» διατύπωσε την εξής πρόταση: «Γιατί να μην κατέβουμε όλες σε απεργία;» Με άλλα λόγια να μην καθαρίσουν τα σπίτια τους, να μη μαγειρέψουν, να μην κάνουν μπάνιο τα παιδιά τους, να μην τα ντύσουν και να μην τα πάνε στο σχολείο και ούτω καθ' εξής, ώστε να γίνει αισθητό σε όλη την κοινωνία πως η καθημερινή συνεισφορά των γυναικών, ανεξαρτήτως του αν είναι νοικοκυρές ή επαγγελματίες, είναι αυτό που επιτρέπει στην κοινωνία και κατ' επέκταση στη χώρα να λειτουργεί εύρυθμα. Αρχικά η απεργία κρίθηκε ως υπερβολικά συγκρουσιακή, αλλά μετά την μετονομασία της εκδήλωσης σε Ρεπό της Γυναίκας, εξασφάλισε την καθολική υποστήριξη. Όταν ήρθε η μέρα της διαμαρτυρίας, πολλές εταιρείες αναγκάστηκαν να κλείσουν σχολεία και παιδικοί σταθμοί κράτησαν τις πόρτες τους κλειστές. Καταστήματα, κτηνοτροφικές μονάδες και εργοστάσια μεταποίησης αλιευμάτων (η κινητήριος δύναμη της ισλανδικής οικονομίας όπου πολλές γυναίκες εργάζονταν σε σκληρές θέσεις για ψίχουλα σε σύγκριση με τους άνδρες) είτε έκλεισαν, είτε υπολειτουργούσαν. Όλες οι πτήσεις ακυρώθηκαν λόγω του φύλου των αεροσυνοδών και οι εφημερίδες δεν κυκλοφόρησαν γιατί όλοι οι στοιχειοθέτες ήταν γυναίκες. Οι πατεράδες κατέληξαν να πηγαίνουν τα παιδιά τους στη δουλειά και να ετοιμάζουν εύκολα τρόφιμα, όπως τα λουκάνικα εξαντλήθηκαν σε πολλά παντοπωλεία. Εν τω μεταξύ, οι γυναίκες βγήκαν στους δρόμους για να ακούσουν ομιλίες και να συζητήσουν πώς θα μπορούσαν να βελτιώσουν το έθνος τους. Η πλειοψηφία των ανδρών υποστήριξε την προσπάθεια: Ο Styrmir Gunnarsson, ο οποίος ήταν ο συνδιοργανωτής του συντηρητικού Morgunbladid, δήλωσε, «Δεν νομίζω ότι έχω υποστηρίξει ποτέ μια απεργία, αλλά δεν είδα αυτή την ενέργεια ως μια απεργία. Ήταν μια απαίτηση για ίσα δικαιώματα... ήταν ένα θετικό γεγονός.» Πρόσθεσε ότι «Πιθανόν οι περισσότεροι άνθρωποι να υποτιμούν τις επιπτώσεις αυτής της ημέρας εκείνη την περίοδο - αργότερα τόσο άνδρες όσο και γυναίκες άρχισαν να συνειδητοποιούν ότι ήταν μια αρχή προς την ισότητα.» Η Vigdís Finnbogadóttir λέει ότι η ζωή της άλλαξε ιδιαίτερα από το Ρεπό της Γυναίκας – και δικαίως αφού έγινε η πρώτη γυναίκα πρόεδρος της Ευρώπης το 1980, μια κίνηση που επέμεινε ότι δεν θα μπορούσε να συμβεί χωρίς τη διαμαρτυρία. «Αυτό που συνέβη εκείνη τη μέρα ήταν το πρώτο βήμα για τη γυναικεία χειραφέτηση στην Ισλανδία,» έχει δηλώσει. «Παρέλυσε εντελώς τη χώρα και άνοιξε τα μάτια πολλών ανδρών... Τα πράγματα επανήλθαν στο φυσιολογικό την επόμενη μέρα, αλλά με τη γνώση ότι οι γυναίκες είναι όπως και οι άνδρες οι στύλοι της κοινωνίας. Τόσες εταιρίες και θεσμοί σταμάτησαν και έδειξε την δύναμη και την αναγκαιότητα των γυναικών - άλλαξε εντελώς τον τρόπο σκέψης.» Μόλις έναν χρόνο μετά, το Ισλανδικό Κοινοβούλιο ψήφισε έναν νόμο που εγγυόταν ίσα δικαιώματα σε γυναίκες και άνδρες και αποτέλεσε εφαλτήριο για την εκλογή της Finnbogadóttir. Παρότι προφανώς ο νόμος περί ισότητας του 1976 δεν άλλαξε ως δια μαγείας την κατάσταση στη χώρα, σηματοδότησε ωστόσο την ανάγκη για αλλαγή νοοτροπίας σε θέματα ισότητας και ισονομίας των φύλων συνολικά στην ισλανδική κοινωνία. Ο αντίκτυπος των αλλαγών είναι προφανής στην Ισλανδία σήμερα - οι γυναίκες κατέχουν το 38% των εδρών στη Βουλή και η χώρα έχει καταταγεί νούμερο ένα στον κόσμο για την ισότητα των φύλων από την Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ για οκτώ συνεχόμενα χρόνια.
Επιθυμώντας να μην επαναπαυθούν στις δάφνες των γυναικών που αγωνίστηκαν το 1975 και συνειδητοποιώντας την ανάγκη για ευαισθητοποίηση των νέων γενεών στο ζήτημα της γυναικείας χειραφέτησης, κάθε 10 χρόνια οι γυναίκες της Ισλανδίας απέχουν από κάθε δραστηριότητα ώστε να υπενθυμίσουν πως δεν είναι τα γρανάζια αλλά ο κινητήρας του κοινωνικού και οικονομικού μηχανισμού της χώρας και να συνεχίσουν τον αγώνα για πραγματική ισότητα. Όσο για την Finnbogadóttir, η οποία υπηρέτησε ως πρόεδρος της Ισλανδίας για 16 χρόνια, κοιτάει πάντα πίσω με αγάπη εκείνη την ιστορική ημέρα όταν οι γυναίκες στέκονταν μαζί: «Υπήρχε μια τεράστια δύναμη σε όλα αυτά και ένα μεγάλο αίσθημα αλληλεγγύης και δύναμης ανάμεσα σε όλες εκείνες τις γυναίκες που στέκονται στην πλατεία».
0 Comments
Leave a Reply. |