XΡΥΣΟΥΛΑ ΚΑΤΣΑΡΟΥ // DISTAFF • ΜΙΚΡΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ Η φετινή χρονιά είναι δύσκολη για τον ελληνικό τουρισμό εξαιτίας της πανδημίας του κορονοϊού, κάτι που επιβεβαιώνουν και τα πρώτα δείγματα γραφής. Το καλοκαίρι της… πανδημίας πάντως δεν ακυρώνει το γεγονός ότι η χώρα αποτελεί έναν από τους πρώτους παγκοσμίως σε προτιμήσεις τόπους τουρισμού, από τον 19ο κιόλας αιώνα. Photo by Ricardo Gomez Angel on Unsplash Ο όρος «tourist»- τουρίστας- χρησιμοποιήθηκε το 1800 στην Αγγλία. Όμως, ως έτος γέννησης του τουρισμού θεωρείται το 1855 όταν ο Thomas Cook οργάνωσε το «Circular Club». Το 1890 ιδρύεται το Touring Club στη Γαλλία και το 1895 ιδρύεται η δική μας «Ποδηλατική Εταιρία» η οποία μετονομάζεται το 1909, με τροποποίηση του καταστατικού της, σε «Ελληνική Εταιρεία Περιηγήσεων - Touring Club». Ο περιηγητισμός αποτελεί πλέον την κύρια δραστηριότητα του σωματείου που απλώς διατηρεί και ποδηλατικό τμήμα. Το 1828 λειτουργεί το πρώτο ξενοδοχείο της Ελλάδας, το "Ξενοδοχείο του Λονδίνου" στο Ναύπλιο. Το "Νέον Ξενοδοχείο" είναι το πρώτο της Αθήνας, όταν γίνεται πρωτεύουσα του κράτους. Το 1874 λειτουργεί σαν ξενοδοχείο η "Μεγάλη Βρετανία" και το 1917 το "Ατενέ Παλλάς" απέναντι από το Πολυτεχνείο. Μεγάλο βήμα για την ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμού είναι η ίδρυση το 1929 του ΕΟΤ, «Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού», επί πρωθυπουργίας Ελευθέριου Βενιζέλου με τον νόμο 4377/1929, στον οποίο οφείλονται και τα πρώτα τεχνικά έργα υποδομής, όπως τα τουριστικά περίπτερα σε διάφορους αρχαιολογικούς χώρους. Photo by Arthur Yeti on Unsplash Στα χρόνια του Μεσοπολέμου, ο ΕΟΤ προσπαθεί δειλά-δειλά να δημιουργήσει το τουριστικό πρόσωπο της χώρας με διάφορους τρόπους, όπως με τη δημιουργία ταινιών μικρού μήκους που προβάλλονταν στα επίκαιρα των υπόλοιπων χωρών του εξωτερικού, είτε ακόμα μοιράζοντας ασπρόμαυρες φωτογραφίες της Αθήνας στους ξένους τουρίστες. Τότε δημιουργούνται και οι πρώτες αφίσες του ΕΟΤ από το φακό της φωτογράφου Nelly’s (κατά κόσμον Έλλης Σουγιουλτζόγλου- Σεραϊδάρη). Αξίζει να σημειωθεί πως στα πρώτα εκείνα βήματα προβολής της Ελλάδας έμφαση δε δινόταν τόσο στις φυσικές ομορφιές και στα νησιά, όπως σήμερα, αλλά στην κλασική κληρονομιά της χώρας. Στα χρόνια της δικτατορίας του Μεταξά, ο ΕΟΤ θα καταργηθεί και το κομμάτι του τουρισμού θα λάβει άλλη κατεύθυνση. Είναι τότε που ο Μεταξάς αποφάσισε να βαφτούν όλα τα σπίτια των Κυκλάδων μπλε και άσπρα, στα χρώματα δηλαδή της Ελλάδας με την δικαιολογία ότι προστατεύονταν έτσι η δημόσια υγεία αλλά κι επειδή πίστευε ότι τα έκανε πιο γραφικά. Επίσης, τότε, ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στην προσέλκυση περισσότερο Ελλήνων τουριστών (που σκοπό είχε σύμφωνα με τα δεδομένα του μεταξικού καθεστώτος την καλύτερη γνωριμία των γηγενών με την πατρίδα τους) και λιγότερο των ξένων. Το 1941, ο τουρισμός μεταφέρεται στο υπουργείο εθνικής οικονομίας, όπου δημιουργείται διεύθυνση των λουτροπόλεων και του τουρισμού, παρά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο που μαίνεται. Στο τέλος του πολέμου, θεσπίζεται η γενική γραμματεία Τουρισμού.Μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Εμφύλιο, η Ελλάδα θα βγει καταρρακωμένη. Οι περισσότερες υποδομές είχαν καταστραφεί, ενώ, παράλληλα, το ποσοστό της φτώχειας ήταν τεράστιο. Το 1949, ο υπεύθυνος για την εφαρμογή του σχεδίου Μάρσαλ στην Ευρώπη, Πώλ Χόφμαν επισκέφτηκε την Ελλάδα και διαπίστωσε πως για την γρήγορη και σίγουρη επανάκαμψη της χώρας, πέρα από τη γεωργία και την κτηνοτροφία, ο τουρισμός θα προσέφερε χωρίς αμφιβολία τεράστια βοήθεια. Αν και στην αρχή υπήρχε διστακτικότητα από μέρους των Ελλήνων, καθώς μέχρι τότε δεν υπήρχε τουριστική παράδοση, εν τούτοις μέσω του σχεδίου Μάρσαλ τέθηκε σε εφαρμογή ο τουριστικός σχεδιασμός της χώρας. Ξεκίνησαν να δημιουργούνται οι πρώτες τουριστικές υποδομές, όπως ξενοδοχεία, ενώ ταυτόχρονα διαμορφώθηκαν και οι πρώτοι τουριστικοί προορισμοί, όπως η Κέρκυρα, η Ρόδος, η Αθήνα. Παράλληλα, το Νοέμβριο του 1950 επανιδρύεται ο ΕΟΤ, με έργο αφ’ ενός την οργάνωση, ανάπτυξη και προώθηση του τουρισμού στην Ελλάδα, και, αφ’ ετέρου, την προετοιμασία του εδάφους προκειμένου να ασχοληθούν με το κομμάτι του τουρισμού και ιδιώτες, οι οποίοι, μέχρι τότε, δεν είχαν πειστεί, εντελώς, για το πόσο κερδοφόρος μπορούσε να είναι. Το 1951 ξεκίνησε και το πρόγραμμα «Ξενία», υπό την επίβλεψη του ΕΟΤ το οποίο στόχευε στη δημιουργία μιας σειράς σύγχρονων και λειτουργικών ξενοδοχείων, με τα πρώτα από αυτά να εγκαινιάζονται το 1958 (δυστυχώς αργότερα όσα πέρασαν σε χέρια ιδιωτών είτε γκρεμίστηκαν είτε παρήκμασαν). Παράλληλα, ανατέθηκαν σε διάσημους, Έλληνες ζωγράφους, όπως το Γιάννη Μόραλη, η φιλοτέχνηση των αφισών του ΕΟΤ, ενώ τυπώθηκαν και συλλεκτικά λευκώματα και ημερολόγια με φόντο την Ελλάδα. Γραφεία του ΕΟΤ, ως μικροί πρέσβεις, ιδρύθηκαν στο εξωτερικό και τα πρώτα σλόγκαν που καλούσαν τον κόσμο να επισκεφθεί την Ελλάδα είναι πλέον γεγονός. Ταυτόχρονα, έκαναν ην εμφάνισή τους και οι πρώτες οργανωμένες παραλίες, οι λεγόμενες πλαζ, με πρώτη εκείνη της Βουλιαγμένης το 1959. Photo by Uta Scholl on Unsplash Το 1954 ξεκίνησε το Φεστιβάλ Επιδαύρου και έναν χρόνο αργότερα, το Φεστιβάλ Αθηνών, στα οποία προσκλήθηκαν και διεθνούς φήμης καλλιτέχνες όπως η Μαρία Κάλλας και ο Φρανκ Σινάτρα.
Σημαντικό ρόλο στην προσέλκυση ξένων τουριστών έπαιξε και ο κινηματογράφος. Ταινίες όπως «ο Ζορμπάς» με τον Άντονι Κουίν ή το «Ποτέ την Κυριακή» με τη Μελίνα Μερκούρη, που γυρίστηκαν στη χώρα μας συνέβαλαν αποφασιστικά στην προβολή της. Χαρακτηριστικές, επίσης, ήταν και οι βραδιές που οργανώνονταν με ελληνικούς χορούς (από παραδοσιακούς μέχρι το αγαπημένο συρτάκι), ελληνική μουσική και με το καθιερωμένο σπάσιμο των πιάτων, δημιουργώντας έτσι το μύθο του “Athens by night”. Στα πλαίσια αυτής της προσπάθειας, ξεκίνησαν για δέκα χρόνια (από το 1952 έως το 1962) και οι κρουαζιέρες στο Αιγαίο με το πλοίο «Σεμίραμις» το οποίο νοίκιαζε ο ΕΟΤ, δίνοντας έτσι έναυσμα στις εφοπλιστικές εταιρείες να συνεχίσουν αργότερα αυτό το κομμάτι. Στην αύξηση του τουρισμού στη χώρα μας (μαζί όμως και με αυτό και στον επαναπατρισμό αρκετών Ελλήνων μεταναστών) συνέβαλε και η ίδρυση της Ολυμπιακής τον Απρίλιο του 1957 από τον Αριστοτέλη Ωνάση, καθώς η μετάβαση σε μία χώρα που βρισκόταν στο άκρο της ευρωπαϊκής ηπείρου αποτελούσε αρκετά δύσκολη υπόθεση. Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά, καθώς ενώ στα ‘50s οι τουρίστες ήταν γύρω στους 30.000, το 1961 ξεπέρασαν το 1.000.000. Το 1967, η στρατιωτική χούντα ανέλαβε την εξουσία. Για πρώτη φορά, ο αριθμός των τουριστών μειώθηκε κατά περίπου 14%, αν και ανέκαμψε το επόμενο έτος. Το 1990 ο αριθμός των επισκεπτών άγγιξε τα εννέα εκατομμύρια για πρώτη φορά Το 2019, ο αριθμός των επισκεπτών στην Ελλάδα άγγιξε τα 33.000.000, αριθμός ρεκόρ και τον τουρισμό να αντιπροσωπεύει το 20,6 % του ελληνικού ΑΕΠ.
0 Comments
Leave a Reply. |