|
XΡΥΣΟΥΛΑ ΚΑΤΣΑΡΟΥ // DISTAFF • ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ Να αγαπάς αυτό που κάνεις, να το πιστεύεις, να αντιμετωπίζεις τις δυσκολίες με ψυχραιμία και χιούμορ και τελικά να ταξιδεύεις με μία σχεδία στον ωκεανό, αυτές είναι οι εκδόσεις Παράξενες Ημέρες με έδρα στο Ρέθυμνο που εκδίδει βιβλία με… παράξενους όρους: να μη δέχονται χρήματα από συγγραφείς για να εκδώσουν βιβλίο, να μην εκδίδουν ποτέ ένα βιβλίο επειδή θα «πουλήσει», αλλά μόνο επειδή θα τους αρέσει.  Αρχίζω με κάτι πιο προσωπικό, σας ανακάλυψα μέσω Facebook και αυτό που μου "έκανε κλικ" ήταν φυσικά το όνομα σας! Γιατί λοιπόν "Παράξενες Μέρες"; Πρώτα απ ‘ όλα σας ευχαριστώ που δείξατε ενδιαφέρον για τις Παράξενες Μέρες. Είναι για εμάς πολύ σημαντική βοήθεια στον τομέα της επικοινωνίας. Αυτή λοιπόν είναι πράγματι μια προσωπική ερώτηση γιατί ο τίτλος Παράξενες Μέρες χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1981 όταν με μια ομάδα νεαρών ανθρώπων, γύρω στα είκοσι τότε οι περισσότεροι, φτιάξαμε μια εφημερίδα με τίτλο «Παράξενες Μέρες», ένα νεανικό, ανεξάρτητο φανζίν της εποχής που την διακινούσαμε μόνοι μας στο κέντρο της Αθήνας, την πουλούσαμε στα Προπύλαια του Πανεπιστημίου δίπλα μας πουλούσε τις κασέτες του ο Νικόλας Άσιμος, και στα Εξάρχεια, και το υλικό της εφημερίδας φτιαχνόταν μέσα από την συλλογική μας δουλειά. Έγραφε ο καθένας ό,τι ήθελε και αποφασίζαμε όλοι μαζί τι θα μπει. Αυτό κράτησε γύρω στα δύο χρόνια. Πολλά χρόνια μετά όταν θέλαμε να δώσουμε ένα τίτλο στο εγχείρημά μας, διάλεξα αυτόν καθώς θεωρώ την εκδοτική μας περιπέτεια μια συνέχεια εκείνης της προσπάθειας. Φυσικά ο τίτλος παραπέμπει στο αγαπημένο μου συγκρότημα, τους Doors και σε ένα είδος μουσικής που καθόρισε τη ζωή μου. Και θα σας πω το εξής: Από τότε μέχρι τώρα ο τίτλος ήταν πάντα ταιριαστός με την εποχή. Με κάθε εποχή. Οι μέρες ήταν και είναι παράξενες. Πότε ξεκινήσατε; και ποιες ήταν δυσκολίες; Ξεκινήσαμε το 2012 και οι δυσκολίες ήταν μεγάλες. Είχε προηγηθεί ένα online λογοτεχνικό περιοδικό το eyelands.gr που εξακολουθεί βέβαια να υπάρχει. Από το περιεχόμενό του, λογοτεχνικοί διαγωνισμοί, δημοσίευση κειμένων κυρίως από νέους συγγραφείς, γεννήθηκε η ανάγκη να προχωρήσουμε στην έκδοση βιβλίων. Τότε, και πάντα, κάθε εκδοτική προσπάθεια είναι δύσκολη. Σκεφτείτε λοιπόν πόσο πιο δύσκολο είναι να ξεκινάς αυτή την προσπάθεια με ελάχιστα μέσα σε μια πόλη της περιφέρειας μακριά από την Αθήνα και μάλιστα σε μια πόλη, λυπάμαι που το λέω, που δεν έχει το παραμικρό ενδιαφέρον για τη λογοτεχνία. Ήμασταν και εξακολουθούμε να είμαστε μια σχεδία, ένα μικρό σκάφος αν θέλετε στο πέλαγος της αγοράς. Το γεγονός ότι επιβιώσαμε ως τώρα, και μάλιστα με τους όρους που βάλαμε (να μη δεχόμαστε χρήματα από συγγραφείς για να εκδώσουμε βιβλίο, να μην εκδίδουμε ποτέ ένα βιβλίο επειδή θα «πουλήσει» αλλά πρώτα και κύρια επειδή θα μας αρέσει) είναι από μόνο του ένα μικρό θαύμα. Είπα πιο πάνω ότι εκτιμώ το ενδιαφέρον σας. Δυστυχώς διαπιστώσαμε στην πορεία ότι το να ενδιαφερθεί κάποιος για εμάς χωρίς να υπάρχει οικονομικό αντάλλαγμα συμβαίνει πολύ σπάνια. Όλα αυτά τα οκτώ χρόνια επιβιώνουμε λοιπόν μέσα από ένα επικοινωνιακό «λοκντάουν» από όλα τα «σοβαρά λογοτεχνικά έντυπα, τις «σοβαρές» εφημερίδες αλλά και τα μεγάλα βιβλιοπωλεία. Είναι πολύ επώδυνη εμπειρία να διαπιστώνεις ότι δεν καταδέχονται να ασχοληθούν μαζί σου επειδή δεν βλέπουν αρκετό κέρδος σε αυτό. Τα βιβλία μας πήγαιναν στην αρχή παντού γιατί είχαμε την αφέλεια να πιστεύουμε ότι άξιζαν τον κόπο να ενδιαφερθεί κάποιος γι’ αυτά. Διαπιστώσαμε γρήγορα ότι σχεδόν κανείς δεν είχε διάθεση να ασχοληθεί μαζί μας αφού δεν έβλεπε σε αυτό άμεσο κέρδος. Αντίθετα, όταν κάνεις την κίνηση να διαφημιστείς έρχονται ξαφνικά και οι «κριτικές» και οι «παρουσιάσεις» των βιβλίων σου. Το 2016 αν θυμάμαι καλά απαντήσαμε σε όλο αυτό με την Επιχείρηση Δίκταμο. Εκείνα τα Χριστούγεννα αντί να στείλουμε βιβλία σε έντυπα και περιοδικά τους στείλαμε …Δίκταμο. Με το σκεπτικό: αφού δεν θα γράψετε έτσι κι αλλιώς για εμάς, αντί για βιβλία σας στέλνουμε ένα τοπικό προϊόν να πιείτε ένα τσάι τουλάχιστον. Και από όσο ξέρω υπήρχαν έντυπα που ενοχλήθηκαν με το θράσος μας. Όχι με την δική τους κακομοιριά. Δεν πειράζει. Ελπίζω να ήπιαν το τσαγάκι τους. Εμείς συνεχίζουμε αποδεικνύοντας ότι μπορείς να επιβιώσεις και χωρίς αυτούς. Ευτυχώς υπάρχουν αρκετά ανεξάρτητα μπλογκ και ιστοσελίδες που ασχολούνται μαζί μας. Επειδή βέβαια τα τρέχουν άνθρωποι που νοιάζονται όπως εμείς για το βιβλίο. Και βέβαια υπάρχουν ας το παραδεχτούμε, ευτυχώς, τα social media. Γιατί επιλέξατε τη μορφή της Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης; Όταν σκεφτήκαμε να φτιάξουμε τον εκδοτικό οίκο δεν είχαμε ιδέα ότι υπήρχε αυτή η μορφή επιχείρησης. Τυχαία το μάθαμε και είδαμε ότι μας ταίριαζε. Αυτό που θέλαμε ήταν μια συλλογική προσπάθεια, ανεξάρτητη και ευέλικτη. Δεν ήταν απλό, οι περισσότεροι λογιστές δεν γνωρίζουν και δεν θέλουν να ασχοληθούν με τις Κοιν.Σ.Επ. Επίσης παρά τα όσα λέγονται κατά καιρούς δεν υπάρχει η παραμικρή ουσιαστική βοήθεια από κανέναν φορέα για μια συνεταιριστική προσπάθεια. Σε μας όμως ταίριαζε αυτή η μορφή επιχείρησης (και εργασίας) και την ακολουθήσαμε. Ποια η φιλοσοφία- στόχος των εκδόσεων σας; Η φιλοσοφία μας είναι «μην κάνεις αυτό που δεν θέλεις να σου κάνουν». Είχαμε, κάποιοι από εμάς αρκετή εμπειρία ως εργαζόμενοι στον εκδοτικό χώρο ή ως συγγραφείς. Άρα γνωρίζαμε πολύ καλά τι δεν θέλουμε και τι δεν έπρεπε να κάνουμε. Πρώτα απ’ όλα δεν έπρεπε να εκμεταλλευτούμε την αγωνία ενός ανθρώπου που θέλει να δει το βιβλίο του να εκδίδεται. Ταυτόχρονα όμως δεν έπρεπε και να δίνουμε σε κάποιον τον τίτλο του συγγραφέα μόνο και μόνο επειδή θέλει πολύ να δει το όνομά του σε ένα βιβλίο. Δεν θέλαμε επίσης να μπούμε ως άλλη μια προσπάθεια στον εκδοτικό χώρο που θα εκδώσει ό,τι να’ναι και όπως να’ναι επειδή αυτό θα φέρει κέρδος. Ταυτόχρονα όμως από την αρχή ανοίξαμε περισσότερο αυτή την προσπάθεια και κάναμε τις Παράξενες Μέρες έναν οργανισμό που δεν περιορίζεται στην έκδοση βιβλίων. Γι αυτό ξεκινήσαμε το Συλλογικό Εργαστήρι Συγγραφής (7 χρόνια πια) το Φεστιβάλ της Άμμου (στον 6ο συνεχόμενο χρόνο) αλλά διοργανώσαμε και θεατρικές παραγωγές, μουσικές εκδηλώσεις, διεθνή λογοτεχνικά βραβεία, πρόγραμμα με διακοπές στην Κρήτη για συγγραφείς από όλο τον κόσμο και ό,τι άλλο μπορούσαμε με τις μικρές μας δυνάμεις.  Ποια είναι τα κριτήρια επιλογής των βιβλίων που θα εκδώσετε; Κάθε φορά που πρέπει να επιλέξουμε αν μια πρόταση θα γίνει βιβλίο κάνουμε αυτές τις ερωτήσεις: Μας αρέσει αυτό το βιβλίο; Θέλουμε να το δούμε να τυπώνεται; Θα το διαβάζαμε αν το βλέπαμε τυπωμένο; Αν οι απαντήσεις είναι καταφατικές το βιβλίο προχωράει για έκδοση. Όπως είναι λογικό δεν έχουμε πάντα τη δυνατότητα να εκδώσουμε όλα αυτά που μας αρέσουν, εκεί γίνεται μια επιλογή στην οποία παίζει ρόλο και η σχέση που έχουμε αναπτύξει μέσα από τις δραστηριότητές μας με τον συγγραφέα. Δίνουμε προτεραιότητα σε ανθρώπους που έχουν διακριθεί στους διαγωνισμούς μας, που τα κείμενά τους έχουν περάσει στο Φεστιβάλ της Άμμου και φυσικά ανθρώπους που έχουν συμμετάσχει στο Εργαστήρι Συγγραφής και έχουμε γνωρίσει τη δουλειά τους μέσα σε ένα συλλογικό περιβάλλον. Είναι σημαντικό για εμάς να καταλαβαίνει ο συγγραφέας σε ποιους έχει στείλει το κείμενό του. Με τα συν και τα πλην. Πριν από κάθε έγκριση φροντίζουμε να συζητάμε με τον συγγραφέα και να του εξηγούμε ποιοι είμαστε και τι μπορεί να περιμένει από εμάς. Και είναι σημαντικό να έχει διάθεση να βοηθήσει και ο ίδιος/α τη διάδοση του βιβλίου του. Από κει και πέρα μετράει μόνο το κείμενο που διαβάζουμε. Ένα μοτίβο που μας αρέσει να χρησιμοποιούμε είναι: Κάποιοι εκδοτικοί βγάζουν τα βιβλία των φίλων τους. Εμείς γινόμαστε φίλοι με τους συγγραφείς που βγάζουμε τα βιβλία τους. Μιλήστε μας λίγο για τις σειρές σας όπως και για τις άλλες δραστηριότητες σας όπως το διαγωνισμό διηγήματος, το Φεστιβάλ Άμμου κλπ Οι εκδόσεις μας χωρίζονται σε ευδιάκριτες σειρές. Παράξενες Μέρες στην Ελλάδα για Έλληνες νέους και όχι μόνο φυσικά συγγραφείς, Παράξενες Μέρες στον κόσμο, με συγγραφείς από το εξωτερικό, Παράξενες μέρες συλλογές, με βιβλία που έχουν φτιαχτεί από διηγήματα που έχουν διακριθεί σε διαγωνισμούς που διοργανώνουμε και από το Φεστιβάλ της Άμμου, εννοείται ότι έχουμε και αγγλόφωνες εκδόσεις από τους διεθνείς διαγωνισμούς μας, και Βιβλιοθήκη, με βιβλία που είτε έχουν κυκλοφορήσει και δεν βρίσκονται πια ή δοκίμια που πιστεύουμε ότι είναι καιρός να εκδοθούν. Το Φεστιβάλ της Άμμου είναι η μεγάλη μας αγάπη και μαζί ένα παράδειγμα του τι μπορείς να κάνεις χωρίς κανένα μέσο όταν απλά έχεις τη διάθεση να κάνεις κάτι και βρίσκεις ανθρώπους που έχουν την ίδια ωραία «τρέλα». Αυτό είναι το Φεστιβάλ της Άμμου. Μια μεγάλη παρέα που μαζεύεται στο τέλος του καλοκαιριού (έγινε ακόμη και φέτος παρά τις δυσκολίες) και μοιράζεται ο καθένας με τους υπόλοιπους την αγάπη για το γράψιμο, τα βιβλία, τη φύση, τη θάλασσα. Κι όταν λέω παρέα, πέρα από πέντε έξι ανθρώπους που συμμετέχουμε σε όλα τα φεστιβάλ αυτά τα χρόνια εννοώ ανθρώπους που γίνονται παρέα εκεί στην άμμο κάθε χρόνο. Άνθρωποι άγνωστοι μεταξύ τους ως τότε. Και το γεγονός ότι έχουμε καταφέρει να έρθουν θεατρικές ομάδες, μουσικά συγκροτήματα, ζωγράφοι, φωτογράφοι, παρατηρητές των άστρων (!) συγγραφείς από το εξωτερικό και να ενωθούν με την παρέα αυτή είναι από μόνο του απίστευτο. Και γίνεται ακόμη πιο απίστευτο όταν σκεφτείς ότι στο Φεστιβάλ όλα είναι δωρεάν –το μόνο που κάνουμε είναι να πουλάμε βιβλία και με το αντίτιμο να καλύψουμε κάποια ελάχιστα έξοδα των ανθρώπων που έρχονται αφιλοκερδώς. Φέτος στην παραλία Κομμός ήρθε ένας εκπληκτικός άνθρωπος, ο Μελαχρινός Βελέντζας, έφερε το πιάνο του στην άμμο, διάβασε το διήγημά του έπαιξε μουσική, μας μίλησε για τα θεατρικά του σχέδια και αργότερα, όταν τέλειωσε το Φεστιβάλ μείναμε εκεί συζητώντας ως το ξημέρωμα. Ήρθε η Έφη Λατσούδη, ακτιβίστρια με διεθνές κύρος, από τη Μυτιλήνη και μας μίλησε για το προσφυγικό ζήτημα. Αυτά είναι πράγματα που όταν τα σκεφτόμαστε αργότερα απορούμε πως έγιναν… Πού βρίσκουμε τα βιβλία σας; Κι αυτή είναι μια ωραία ερώτηση. Σας είπα ήδη ότι έχουμε έναν εντυπωσιακό αποκλεισμό από οποιοδήποτε μεγάλο βιβλιοπωλείο. Δεν φέρνουμε τα πολλά λεφτά, δεν παίρνουν βιβλία μας. Είναι ξεκάθαρο. Δεν ενδιαφέρονται. Έχω πάει ο ίδιος σε όλα τα μεγάλα βιβλιοπωλεία της Αθήνας και ιδίως σε αυτά τα δυο τρία που τους αρέσει να νομίζουν ότι είναι και εναλλακτικά, επειδή κάποτε ξεκίνησαν από μικρά μαγαζιά πέριξ των Εξαρχείων και με άκουσαν ευγενικότατα πλην όμως δεν ασχολήθηκαν ποτέ με εμάς. Τα βιβλία μας όμως τα βρίσκει όποιος θέλει σε οποιοδήποτε βιβλιοπωλείο της χώρας. Αρκεί να έχει ελάχιστη υπομονή. Πηγαίνει στο βιβλιοπωλείο ζητάει το βιβλίο, αναφέρει το όνομα του πρακτορείου με το οποίο συνεργαζόμαστε –είναι η Συμμετρία- και το βιβλίο έρχεται σε τρεις μέρες. Αρκεί ο βιβλιοπώλης να πάρει ένα τηλέφωνο. Ούτε αυτό δεν γίνεται πάντα αλλά τα βιβλία μας ευτυχώς ταξιδεύουν παντού. Εννοείται ότι μπορεί ο καθένας να τα παραγγείλει πολύ απλά κατευθείαν από εμάς, με ένα email. (https://paraxenesmeres.gr)  Κωστής Μαλουσάρης, πρόεδρος της Κοινσεπ Strange Days Books Πόσο έχει επηρεάσει η πανδημία του χώρου του βιβλίου; Τι θα μπορούσε ένα γίνει για να ενισχυθεί ο χώρος του βιβλίου; Προφανώς και η κατάσταση έχει επηρεάσει όλη την οικονομία και την αγορά και οι συνέπειες άμεσες και έμμεσες έχουν δημιουργήσει ακόμη μεγαλύτερα προβλήματα στον εκδοτικό χώρο. Κρατάω όμως ότι όταν μισάνοιξαν τα βιβλιοπωλεία ο κόσμος έτρεξε να αγοράσει και επιπλέον το γεγονός ότι οι παραγγελίες και σε εμάς και σε άλλους εκδοτικούς με τους οποίους έχω επικοινωνήσει ήταν πολλές αυτό το διάστημα της καραντίνας. Το βιβλίο δεν είναι είδος πρώτης ανάγκης, αλλά έρχεται αμέσως μετά από τα βασικά, τουλάχιστον για κάποιους –αρκετούς πιστεύω- ανθρώπους. Τι θα μπορούσε να γίνει όταν ομαλοποιηθούν τα πράγματα; Ένα αληθινό Κέντρο Βιβλίου; Ένα Υπουργείο Πολιτισμού που να έχει κάποια σχέση με το βιβλίο; Κάποιες περιφέρειες ή Δήμοι που να σταματήσουν να επιδοτούν μόνο τους αγαπημένους τους συλλόγους και να κοιτάξουν λίγο την ευρύτερη εικόνα; Κάποιες βιβλιοθήκες που θα ιδρυθούν ακόμη και σε μικρά χωριά; Ξέρω τώρα ότι λέω απίθανα πράγματα… Οι Παράξενες Μέρες «τρέχουν» αυτή την εποχή ένα πρόγραμμα μετάφρασης που επιδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Δημιουργική Ευρώπη, πολιτιστική υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενέκρινε το πρόγραμμά μας το 2019. Αυτό ήταν ένα ακόμη απίστευτο γεγονός που συνέβη στις Παράξενες Μέρες. Δεν υπήρχε καμία περίπτωση να μας βοηθήσει και δεν έχει γίνει φυσικά ποτέ, κάποιος φορέας στη χώρα μας. Κάποιοι όμως μας έδωσαν την ευκαιρία να μεταφράσουμε βιβλία, υπέροχα βιβλία, που ούτε εμείς ούτε οι περισσότεροι εκδοτικοί οίκοι στην Ελλάδα θα μπορούσαν να μεταφράσουν χωρίς επιδότηση. Για την ακρίβεια κανείς δεν θα το προσπαθούσε. Ειδικά αυτοί που έχουν τις δυνατότητες και τα μεγάλα μέσα δεν ενδιαφέρονται για τέτοια βιβλία. Γι’ αυτό ακριβώς και είναι «μεγάλοι». Δεν τους ζηλεύουμε καθόλου πάντως. Η χαρά να μεταφράσεις ένα καταπληκτικό βιβλίο από την Δανία, την Αλβανία, την Ιρλανδία, να μεταφράσεις ένα νομπελίστα Ισπανό ποιητή, είναι ανεκτίμητη. Τα κέρδη τους τα χαρίζουμε. Κάποιος πριν από αρκετά χρόνια σε μια συνάντηση με συγγραφείς μου είπε «πρέπει να είστε πλούσιος…» και όταν το αγριοκοίταξα, βιάστηκε να συμπληρώσει «…σε συναισθήματα εννοώ». Είχε δίκιο. Σε αυτά είμαστε μεγιστάνες.
0 Comments
Leave a Reply. |
RSS Feed
