Είχες πάντα σχέση με τη γη; θέλω να πω ασχολείται η οικογένεια σου με καλλιέργειες ή ήταν δικό σου πάθος;

Προέρχομαι από αγροτική οικογένεια και από μικρά, εγώ και τα αδέλφια μου βοηθούσαμε σε όλες τις δουλειές καπνά, βαμβάκια, ελιές, αμπέλια. Δοκίμασα γενικά διάφορες δουλειές στην πορεία της ζωής μου, άλλες εύκολες, άλλες δύσκολες. Αποφάσισα να πάω και στην Αθήνα για ένα χρονικό διάστημα-πέντε χρόνια- αλλά μετά αποφάσισα να επιστρέψω και να ασχοληθώ με τη γη.

Ψάχνοντας για το τι θα κάνω, διάβασα στο ίντερνετ ένα άρθρο για τα αρωματικά φυτά το οποίο και μου κίνησε το ενδιαφέρον, διάβασα κι άλλα σχετικά με τα βότανα, πήρα πληροφορίες κι από ένα γεωπόνο. Κατέληξα στα βότανα για διάφορους λόγους. Θεώρησα ότι ήταν εύκολα, δεν είχαν μεγάλη ανάγκη για νερό, μπορούσαν κάλλιστα να ποτιστούν από το νερό της βροχής, δεν είχαν δηλαδή ανάγκη για πότισμα όπως οι άλλες καλλιέργειες, τα λιπάσματα ήταν προαιρετικά, θα μπορούσα να τα χρησιμοποιώ μόνο αν ήθελα μεγαλύτερη παραγωγή ενώ και τα ζιζάνια που φυτρώνουν δεν επηρέαζαν την παραγωγή, δεν είχαν ασθένειες όπως οι άλλες καλλιέργειες, δεν επηρεάζονται από τις καιρικές συνθήκες, είτε παγετό, καύσωνα, είτε βροχές και επίσης αυτές οι καλλιέργειες είναι πολυετείς, δεν είμαι αναγκασμένη κάθε χρόνο να φυτεύω ξανά και ξανά, να έχω δηλαδή οργώματα, σκαλίσματα κι όλες αυτές τις αγροτικές εργασίες που είναι επίμονες. Για αυτούς λοιπόν τους λόγους αποφάσισα να ασχοληθώ με τα βότανα κι επίσης στη ουσία δεν θα είχα καθόλου έξοδα πέρα αυτών του πρώτου φυτέματος. Αλλά και το ότι τα φυτεύω με το χέρι, είναι κάτι προσιτό γιατί όλες τις δουλειές που κάναμε από μικρά, τις κάναμε με το χέρι.

Όταν βέβαια ξεκίνησα πριν από 12 χρόνια, τα βότανα και τα αρωματικά φυτά δεν ήταν ακόμα τόσο γνωστά ώστε να έχουν φτιάξει μηχανήματα που θα βοηθούσαν τουλάχιστον στο φύτεμα και καθώς είχα πουλήσει ό,τι μηχανήματα είχε ο πατέρας μου στην ουσία ξεκίνησα μόνο με τα χωράφια.

Θεωρείς ότι υπάρχει η αναγκαία ζήτηση στην αγορά; Και μπορούν ελληνικά βότανα να προωθηθούν και στο εξωτερικό;

Τώρα έχει αρχίσει η ζήτηση για τα ελληνικά βότανα. Μέχρι πριν, η διαδικασία ήταν πρωτόγονη: πηγαίναν στα βουνά, τα μάζευαν, κατέστρεφαν το φυσικό περιβάλλον και τα έδιωχναν στο εξωτερικό. Τώρα όμως η νομοθεσία έχει αλλάξει, δεν μπορεί ο καθένας να πάει να μαζέψει τόσο εύκολα βότανα. Η ανάγκη που υπάρχει στην αγορά, καλύπτεται από εισαγωγές καθώς μεγαλύτερη σημασία παίζουν οι χαμηλές τιμές παρά η ποιότητα. Το πιο ποιοτικό θα το αναζητήσει ένα μικρό, «ψαγμένο» μαγαζί. Τώρα, θα έλεγα, γίνεται η στροφή προς το ποιοτικό, ελληνικό βότανο.

Σε ό,τι αφορά στο εξωτερικό, ναι υπάρχει ενδιαφέρον, η παραγωγή όμως είναι μικρή και δεν είναι τόσο εύκολο να στείλουμε προϊόντα εκτός Ελλάδας. Για να γίνει αυτό, πρέπει οι παραγωγοί να ενωθούν και να βρεθεί τρόπος  να πάνε έξω, προσωπικά το θεωρώ δύσκολο γιατί τα έξοδα αποστολής είναι πάρα μεγάλα, της τάξης των 40 ευρώ για ένα απλό ταχυδρομικό δέμα. Έτσι εγώ προσπαθώ να δικτυωθώ στην Ελλάδα με μικρά μαγαζιά, να πουλάω μέσω του e-shop και να με γνωρίσει ο κόσμος καλύτερα.
 
Διάβασα πως όλα γίνονται χειρωνακτικά και χωρίς λιπάσματα. Ποια είναι η μεγαλύτερη δυσκολία σε όλο αυτό;

Όταν φυτεύεις με το χέρι σου δίνεται ο έλεγχος ότι τα βάζεις καλά στη γη, κλείνεις και πατάς. Επίσης, μπαίνουν σε πιο σωστές αποστάσεις, ενώ αν είναι πιο αδύνατα κάποια φυρά, μπορείς να βάλεις και δύο και τρία μαζί, ενώ με μηχάνημα δεν θα μπορούσα να κάνω αυτόν τον έλεγχο.

Το ότι δεν χρησιμοποιώ λιπάσματα, είναι καθαρά επιλογή μου, γιατί ξέρω πόσο κακό κάνουν, όταν χρησιμοποιούσαμε φυτοφάρμακα και λιπάσματα και θέλω να προστατέψω το περιβάλλον. Φυσικά, η χρήση λιπασμάτων δεν είναι απαγορευτική, υπάρχου και βιολογικά, αλλά τη στιγμή που αναζητώ την ποιότητα και όχι την ποσότητα μου είναι άχρηστα.

Όταν καλλιεργώ 10 στρέμματα, οι δουλειές που απαιτούνται είναι διαχειρίσιμες: μπορώ να κόψω τα χορτάρια με ένα μηχάνημα, να κάνω τη συλλογή σε κάποια φυτά αποκλειστικά με το χέρι, σε κάποια να χρησιμοποιήσω ένα μικρό μηχάνημα οπότε μπορούσα να επιλέξω τη φυσική καλλιέργεια και να ακολουθώ τους νόμους της φύσης, κάτι που σημαίνει ότι τα φυτά θα ποτιστούν όταν θα βρέξει, θα αφήσω τα χορτάρια να μεγαλώσουν για να αποτελούν ασπίδα προστασίας από τον καύσωνα, από τις παγωνιές του χειμώνα. Επίσης, τα χορτάρια συγκρατούν τα ποσοστά της υγρασίας την άνοιξη κι έτσι το φυτό έχει την απαραίτητη υγρασία για να μεγαλώσει χωρίς πότισμα. Η κοπή θα γίνει αφού το φυτό ανθίσει και περάσουν οι μέλισσες για να πάρουν το νέκταρ κι αυτό γιατί έχω παρατηρήσει πως αν το κάνω πριν, τα αρώματα δεν είναι τα ίδια.
 
Θα μπορούσες ίσως να μας περιγράψεις μια μέρα σου όταν συλλέγεις ή κι όταν φυτεύεις;

Όταν φτάνει η ώρα συλλογής, πηγαίνω στο χωράφι όχι πολύ νωρίς, γύρω στις εννιά για να μην έχει πολλή υγρασία ή το απόγευμα στις 5 για να μη έχει ζέστη. Όταν μαζέψω τη ποσότητα που θέλω, έρχομαι στο εργαστήριο, απλώνω τα φυτά πάνω στα τελάρα για να στεγνώσουν, θα βάλω αφρυγαντήρα για να τραβήξει την υγρασία κι ανάλογα με το βότανο θα περιμένω από τρεις ως πέντε ημέρες ( εκτός από το χαμομήλι που χρειάζεται 10 ημέρες) για να φύγει η υγρασία. Τότε τα βάζω σε σακιά για αποθήκευση, τόσο μεγάλα ώστε να καλύπτονται για να μην μπαίνει ούτε σκόνη, ούτε να τα βλέπει ο ήλιος για να μην αλλοιωθεί το χρώμα τους. Μέχρι να στεγνώσει ένα βότανο, ασχολούμαι μ’ ένα άλλο, για παράδειγμα, το καθαρίζω από ξένα σώματα. Όταν είναι καθαρά, τα βάζω σε χάρτινα κιβώτια. Αυτά θα θέλουν τρίψιμο για να μειωθεί ο όγκος τους και να μπορώ να τα τοποθετήσω μέσα στα σακουλάκια. Με λίγα λόγια, κόβω, πηγαίνω στο εργαστήρι, τα βάζω στα τελάρα για να αποξηραθούν και στη συνέχεια τα επεξεργάζομαι αφαιρώντας ξένα σώματα.
Με βότανα όπως η ρίγανη, το δεντρολίβανο, το θυμάρι ή τη λεβάντα, αφού έχουν ξεραθεί καλά, θα πρέπει να τα βγάλω από τα κλωνάρια τους, τα τρίβω (για 10 κιλά, για παράδειγμα ρίγανη, τρίβω τουλάχιστον 20 κιλά) και τα περνάω τουλάχιστον 10 φορές από σίτα για φύγει η σκόνη, τα χοντρά τα φύλλα ή ξυλαράκια.

Κάποια άλλα φυτά, όπως η μέντα, το μελισσόχορτο, η λουϊζα, προσπαθώ να αφαιρέσω όσο γίνεται τα φύλλα, να φύγει το κεντρικό στέλεχος. Αυτά δεν τρίβονται, αυτά τα πιέζω γιατί δεν πρέπει να είναι πολύ ψιλά.
 
Για το φύτεμα, κυρίως πάω Φεβρουάριο και Μάρτιο για να εκμεταλλευτώ την περίοδο των βροχών. Το χωράφι είναι καθαρισμένο και φυτεύω σε πέντε ώρες περίπου γύρω στις 300 ρίζες. Τις ρίχνω με τις αποστάσεις που θέλω να είναι γιατί κάθε φυτό θέλει διαφορετικές αποστάσεις και ένα εργαλείο δικής μου κατασκευής, ανοίγω τρύπες στο χώμα, βάζω το κάθε φυτό, το πιέζω ώστε να καλυφθεί η ρίζα του με το χώμα. Αφού τελειώσω, γεμίζω ένα βυτίο με νερό και ένα ειδικό μοτέρ που έχω στο αμάξι μου, τα ποτίζω το πρώτο διάστημα, αν δεν βρέξει ώστε να πιάσει η ρίζα.

Ποιο είναι το βότανο με τη μεγαλύτερη δυσκολία στην καλλιέργεια ή συλλογή του;

Το χαμομήλι γιατί εξαρτάται πολύ από τις καιρικές συνθήκες. Τον Μάιο που το μαζεύω, δεν πρέπει να έχει βρέξει καθόλου το προηγούμενο διάστημα γιατί αλλιώς θα πέσουν τα άνθη και πάει η χρονιά τσάμπα. Όπως είπα ξανά, θέλει και το μεγαλύτερο διάστημα για να ξεραθεί- 10 μέρες- και είναι και δύσκολο στο καθάρισμα γιατί πρέπει να αφήσω όσο το δυνατό μικρότερο κλωναράκι σ΄ένα φυτό ήδη μικρό.

Ποια τα σχέδια σου για το μέλλον και πού βρίσκουμε προϊόντα σου (εκτός από το site);

Θα ήθελα να επεκταθώ σε διάφορα μαγαζιά ώστε να με μάθει περισσότερος κόσμος και να επισκέπτεται και το e-shop μου,  αλλά σύμφωνα με τις ποσότητες που παράγω δεν μπορώ να επεκταθώ πάρα πολύ, για να γίνει αυτό, θα πρέπει να εξελιχθώ σε έμπορο- αγρότη  και να συνάψω συνεργασίες με άλλους καλλιεργητές που έχουν πιστοποιημένα βιολογικά προϊόντα και την ίδια φιλοσοφία με μένα, ωστόσο, προς το παρόν κινούμαι μόνο με τα δικά μου προϊόντα.

Η Ελένη κατάγεται από ένα ορεινό χωριό της Λέσβου, τη Φίλια, στο οποίο πέρασε όλη την παιδική και εφηβική της ηλικία. Κι αν και στα 19 της χρόνια έφυγε για σπουδές και εργασία στην Αθήνα, είχε πάντα στο μυαλό της τις αφηγήσεις της γιαγιάς της Βαγγελιώς, μέσα από τις οποίες είχε μάθει για την αξία του μαγιάτικου τριαντάφυλλου από τα ροδοπέταλα του οποίου, μέσω μιας σχετικά απλής διαδικασίας, παράγεται το ροδόσταγμα.

Τον Φεβρουάριο του 2014, με στόχο τη δημιουργία της δικής της καλλιέργειας τριαντάφυλλου και στη συνέχεια ενός εργαστηρίου μεταποίησης απ’ όπου θα μπορεί να φτιάχνει το ροδόσταγμα, επέστρεψε στο νησί της και με συνοδοιπόρο το σύζυγό της, καλλιεργεί ενδημικές ποικιλίες τριαντάφυλλου, σύκου και αμπέλου, από τις οποίες παράγει προϊόντα όπως το ροδόσταγμα, το ξύδι με τριαντάφυλλο (συνταγή χαμένη για τουλάχιστον 2 γενιές), το πετιμέζι σταφυλιού με εκχύλισμα αρμπαρόριζας και το πετιμέζι σύκου με εκχύλισμα αρμπαρόριζας.

«Στόχος μου εξαρχής ήταν και παραμένει το να μπορέσω να επικοινωνήσω στον κόσμο τα μοναδικά αυτά τοπικά προϊόντα, όπως το ροδόσταγμα ή το πετιμέζι, τα οποία αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του λαϊκού πολιτισμού και της κουλτούρας της Λέσβου», αναφέρει  η Ελένη. Έτσι, στοχεύει στη δημιουργία της δικής της επισκέψιμης οικοτεχνίας ενώ παράλληλα οραματίζεται και τη δημιουργία μιας συλλογικής προσπάθειας παραγωγών, οι οποίοι θα μπορέσουν να βάλουν τη Φίλια Λέσβου στον χάρτη, ως τόπο παραγωγής του ροδοστάγματος, αναδεικνύοντας τη μοναδικότητά του και τις αρχαίες του καταβολές.

Πολλές γνώσεις, πόροι και συνταγές χάθηκαν στην πορεία των χρόνων και έτσι η Ελένη  κλήθηκε να ξεκινήσει ουσιαστικά από το μηδέν, με γνώμονα μόνο τις μαρτυρίες της γιαγιάς της, τα δικά της βιώματα αλλά και τη συνεχή δίψα της για γνώση, μέσω σεμιναρίων και προγραμμάτων.
Θέλοντας να αναπτύξει και να εξελίξει το όραμά της για τη δημιουργία της δικής της οικοτεχνίας, η παραγωγός  αποφάσισε να συμπληρώσει αίτηση συμμετοχής στο πρόγραμμα επιτάχυνσης «Αγροανέλιξη» του οργανισμού «Νέα Γεωργία Νέα Γενιά», όπου και τελικά επιλέχθηκε ανάμεσα στους 15 συμμετέχοντες.

Ο στόχος που έχει τεθεί μέσα από κατ’ ιδίαν συναντήσεις της Ελένης με εξειδικευμένους μέντορες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα «Αγροανέλιξη», είναι η δημιουργία και παράλληλα ο εκσυγχρονισμός του εργαστηρίου μεταποίησης, με στόχο την μακροημέρευση και τη βιωσιμότητα της οικοτεχνίας της, κάτι το οποίο θα επιβλέπει η ομάδα του οργανισμού «Νέα Γεωργία Νέα Γενιά» για πολλούς ακόμη μήνες και μετά τη λήξη του προγράμματος.

Ένας ακόμα  μεγάλος στόχος για την Ελένη, είναι η δημιουργία μιας οικοτεχνίας ανοιχτής για τον κόσμο και προσβάσιμης σε όλους.  

Πρόθεσή της είναι ο επισκέπτης να έχει μια ολοκληρωμένη εμπειρία, από την διαδικασία συλλογής, μέχρι τη μεταποίηση αλλά και τη διαμονή σε έναν παραδοσιακό ξενώνα. Έτσι, θα μπορεί να έρθει σε επαφή με την λαϊκή κουλτούρα της Λέσβου αλλά και να αναβιώσει τον τρόπο με τον οποίο ζούσαν οι κάτοικοι της υπαίθρου.

Μίλησέ μας για το έργο σου, που σου έφερε την νίκη. Είχες ξαναδουλέψει πάνω στο ίδιο θέμα; Σε είχε απασχολήσει κι άλλη φορά “Ο Χρόνος” ή ήταν μια καλή αφορμή ο διαγωνισμός;
 
Να πω την αλήθεια, ο χρόνος πάντα με απασχολούσε καθώς από μικρή ηλικία ένιωθα ότι περνάει πολύ πιο γρήγορα από ότι θα ήθελα. Συγχρόνως, γι’ αυτόν τον λόγο κυρίως βρήκα και την ιδέα να δώσω αυτό το μήνυμα και αυτήν την ‘’υπενθύμιση’’ ότι δεν πρέπει να σπαταλάμε τον χρόνο μας άσκοπα διότι δεν μπορούμε να τον γυρίσουμε πίσω, θλιβερό αλλά είναι η αλήθεια.. Δεν είχα ξανά ασχοληθεί με αυτό το θέμα προηγουμένως στα έργα μου, οπότε αυτή ήταν μία καλή ευκαιρία να δοκιμάσω.
 
Τι υλικό χρησιμοποίησες για το έργο σου; Και με ποιο υλικό σου αρέσει να δουλεύεις;
 
Τα υλικά που χρησιμοποίησα για την ζωγραφιά μου ήταν ένα απλό μολύβι, τέμπερες κι έναν μαύρο ανεξίτηλο μαρκαδόρο. Για να είμαι ειλικρινής, δεν υπάρχει κάποιο υλικό που να μην προτιμώ να χρησιμοποιώ στην ζωγραφική, αλλά άμα μιλάμε για “traditional’’ ζωγραφική, τότε ομολογώ ότι λατρεύω τις τέμπερες περισσότερο από οποιαδήποτε άλλα υλικά. Ωστόσο, άμα μιλάμε για “digital’’ ζωγραφική, τότε δεν έχω αγαπημένο.
 
Ήταν εύκολο να πάρεις μέρος στο διαγωνισμό; Σε υποστήριξε κάποιο πρόσωπο ή σε παρότρυνε; Η διαδικασία ήταν εύκολη;
 
Ναι, ήταν εύκολο και παρόλο που ο “χρόνος’’ μου ήταν περιορισμένος, πρόλαβα να συμματάσχω και τελικά να στείλω την ζωγραφιά. Ταυτόχρονα, με υποστήριξαν και φίλοι και οικογένεια σε όλη την διαδικασία προετοιμασίας του έργου αλλά και αφότου το παρέδωσα. Ακόμη, η διαδικασία δεν ήταν δύσκολη, ούτε με άγχωσε!.
 
Παίρνοντας μέρος στον θεματικό διαγωνισμό ένιωθες να χάνεις τον
αυθορμητισμό σου ή σε άγχωσε καθόλου η συμμετοχή;
 
Υπήρχαν όντως κάποιες στιγμές που τίποτα δεν με παρακινούσε να συνεχίσω επειδή γενικά είμαι ένα άτομο που προτιμά να κάνει πολλά πράγματα ταυτόχρονα παρά ένα, οπότε είχα κάποιες υποχρεώσεις στον μυαλό μου που με αποσυντόνιζαν από την ολοκλήρωση της ζωγραφιάς. Παρ’ όλα αυτά, όχι, δεν ένιωθα να χάνω τον αυθορμητισμό μου τόσο έντονα όσο το φανταζόμουν και δεν αγχώθηκα καθόλου.
 
Ένιωσες ποτέ να γίνεται εμπόδιο στη μελέτη σου η αγάπη σου για τη ζωγραφική ή αντίθετα ήταν αυτή που σε στήριζε και που σε βοηθούσε να πας παρακάτω (παραπάνω μάλλον); Γινόμαστε καλύτεροι άνθρωποι με την ενασχόλησή μας με την Τέχνη;
 
Η ζωγραφική δεν μου μπήκε τόσο εμπόδιο στην μελέτη μου, καθώς είχα αφοσιωθεί πρώτα στα διαβάσματα μου και ύστερα με την ζωγραφική.  Όμως, μην νομίζετε ότι τα είχα παρατήσει. Στην πραγματικότητα, έψαχνα οποιαδήποτε ευκαιρία για να ασχοληθώ με αυτό που αγαπώ, κι ας ήταν στα διαλλείματα του σχολείο, ή στο σπίτι μετά από μία δύσκολη ημέρας προπόνησης του αθλήματος μου, και συνεχίζεται… Επιπλέον, η τέχνη όντως με βοήθησε και στην μελέτη μου στο σχολείο καθώς μου αρέσει να διακοσμώ τα τετράδια και τις σημειώσεις μου με μικρά σχεδιάκια που και που, πράγμα που έκανε την μελέτη τους πιο διασκεδαστική κατά την γνώμη μου!. Δεν πιστεύω ότι μία δραστηριότητα μπορεί να μας αλλάξει τραγικά (υπερβολικά) τον χαρακτήρα μας αλλά σίγουρα τον αλλάζει (είτε προς το χειρότερο, είτε προς το καλύτερο!), κατά την δικιά μου γνώμη, οι τέχνες είναι ένα σημαντικό κομμάτι στην ζωή του ανθρώπου ακόμη κι αν μερικοί δεν το έχουν καταλάβει. Από την μουσική που ακούμε στο ραδιόφωνο, μέχρι τις χρωματιστές εικόνες στα παραμύθια που δείχνουμε στα μικρά παιδιά για να πάρουν μια ιδέα για τον κόσμο και τους χαρακτήρες που τους εξιστορούμε. Οπότε θεωρώ ότι όντως γινόμαστε καλύτεροι άνθρωποι όταν ασχολούμαστε με τουλάχιστον ένα είδος τέχνης!.
 
Πόσο δύσκολο ή εύκολο είναι για ένα παιδί γυμνασίου/δημοτικού να ασχοληθεί με την τέχνη που το ενδιαφέρει; Υπάρχουν δομές από την Πολιτεία/Δήμο που μπορεί να στραφεί και να καλλιεργήσει το ταλέντο του; Ή αργά ή γρήγορα αναγκάζεται να το εγκαταλείψει ή ακόμα χειρότερα να μην το ανακαλύψει ποτέ;
 
Όπως είπα και πιο πριν, εγώ δεν παράτησα την ζωγραφική παρά τις δύσκολες συνθήκες που είχαν σχέση με το σχολείο, την γυμναστική κτλ. Γι’ αυτό και πάντα ενθαρρύνω νέους ζωγράφους αλλά και καλλιτέχνες άλλου τομέα τέχνης να μην ακούν ποτέ αρνητικά και αποθαρρυντικά σχόλια και γνώμες από άλλους, και να μην παρατήσουν αυτό για το οποίο παθιάζονται τόσο διότι δεν έχουν αρκετό ‘’χρόνο’’ για να ασχοληθούν, τον χρόνο μας τον φτιάχνουμε εμείς και πρέπει να τον αξιοποιούμε όπως εμείς το βρίσκουμε σωστό. 
 
Δεν θα πω ψέματα, δεν με βοήθησε κανένας Δήμος, έμαθα όλα τα βασικά μόνη μου, δεν υπάρχουν αρκετοί εκπαιδευτικοί οργανισμοί στο τομέα της τέχνης που όντως βοηθάνε και διδάσκουν χρήσιμες πληροφορίες σε παιδιά και να έρχονται σε λογική τιμή. Επίσης, δεν είναι μόνο το πρόβλημα ότι δεν υπάρχουν αρκετά εργαστήρια  που να διδάσκουν σωστά τις τέχνες,  δεν υπάρχουν και εργαστήρια που να μπορούν να παρέχουν την οικονομική δυνατότητα για κάποιες οικογένειες που θα ήθελαν να στείλουν τα παιδιά τους εκεί. Δυστυχώς, αυτό το πρόβλημα έχει ως αποτέλεσμα να αναγκάζει άτομα να εγκαταλείπουν την αγάπη τους για την τέχνη από πολύ μικρή ηλικία ή και να μην ανακαλύπτουν ποτέ τα ταλέντα που μπορεί να κρύβουν στο φάσμα αυτό.
 
Θα ήθελες να συνεχίσεις τις σπουδές σου όταν τελειώσεις το Λύκειο, στο φάσμα των Τεχνών ή ακόμα είναι νωρίς για την τελική σου απόφαση;
 
Δεν έχω πάρει ακόμα την τελευταία μου απόφαση αλλά έχω αφοσιωθεί πάρα πολύ στον τομέα της τέχνης και κυρίως της ζωγραφικής και σίγουρα είναι μέσα στις επιλογές μου για τις μελλοντικές σπουδές μου.
 
Σε άλλαξε το 1ο Βραβείο που απέσπασες; Σε έκανε να νιώσεις μεγαλύτερη σιγουριά, επιβεβαίωση ή κάτι άλλο;
 
Το πρώτο βραβείο όντως με έκανε να νιώσω λιγότερο ανασφαλής για τα έργα μου, με βοήθησε να αισθανθώ μεγαλύτερη σιγουριά και με ενθάρρυνε λίγο περισσότερο για να συνεχίσω και για μεγαλύτερα μελλοντικά έργα !!!.
 
Και μια ερώτηση που θα θέλαμε να μας κάνουν την τιμή να απαντήσουν οι γονείς σου:
 
Πώς νιώσατε με την απόφαση του παιδιού σας να πάρει μέρος στο διαγωνισμό και μετά, με την υπέροχη νίκη της; Και πως σας φάνηκε ότι επέδρασε στο ψυχισμό του παιδιού τόσο η συμμετοχή, όσο και η νίκη;
 
Σε ότι αφορά τα γράμματα και τις τέχνες, η Έλενα μας έχει αποδείξει πώς ξέρει να κάνει το κουμάντο της. Ποτέ δεν σταθήκαμε εμπόδιο στις καλλιτεχνικές ανησυχίες της και της δώσαμε τον χώρο να ασχοληθεί. Μακάρι να είχαμε την δυνατότητα να τις προσφέρουμε περισσότερα στην καλλιτεχνική εκπαίδευση της. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε, είναι να την στηρίζουμε, να ενθαρρύνουμε και να την αγαπάμε. Φυσικά και ξετρελαθήκαμε με το αποτέλεσμα. Και πιο πολύ με τη χαρά που πήρε η ίδια. Αυτό έχει σημασία για εμάς. Να πετυχαίνει σε αυτό που τη χαροποιεί!.