|
XΡΥΣΟΥΛΑ ΚΑΤΣΑΡΟΥ // DISTAFF • ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ "Πουθενά σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου, ο ήλιος και η Σελήνη δε συμβασιλεύουν τόσο αρμονικά, δε μοιράζονται τόσο ακριβοδίκαια την ισχύ τους, όσο επάνω σε αυτό το κομμάτι της γης που κάποτε, ποιος ξέρει, σε τι καιρούς απίθανους, ποιος θεός, για να κάνει το κέφι του, έκοψε και φύσηξε μακριά ίδιο πλατανόφυλλο καταμεσής του πελάγους." Η πυξίδα του Distaff δείχνει βόρεια/βορειοανατολικά την Λέσβο, το πλατανόφυλλο, όπως την περιέγραψε ο «δικός» της Οδυσσέας Ελύτης ή Λασία, όπως την έλεγαν στα αρχαία χρόνια για την πλούσια και δασώδη βλάστησή της, ή Ιμερτή (λαχταριστή), Πελασγία, Αιολίδα και Μακαρία.  Photo by Marianthi Christofidou Πολλά τα ονόματα για το νησί της Σαπφούς, του Αλκαίου, του Μυριβήλη, του Θεόφιλου, το νησί με τα αρχοντόσπιτα, με τους καταπληκτικούς μεζέδες και το ούζο, το νησί με την ολόχρυση ανατολή και τα μοναδικά τοπία: από την καταπράσινη ορεινή Αγιάσο στην Ερεσό και το απολιθωμένο δάσος, σε ένα τοπίο ερήμου, βγαλμένο λες από κάποιο παλιό καουμπόικο έργο. Το τρίτο μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας προσφέρει πολλά και τα προσφέρει απλόχερα, όλα βουτηγμένα σε ένα φως που μόνο η Ανατολή μπορεί να δώσει: μοναδικά ορεινά χωριά όπως η Αγιάσος, μοναδικά μνημεία όπως η Αρχαία Μήθυμνα, εντυπωσιακή φύση όπως οι μοναδικοί καταρράκτες ή οι υπέροχες θερμές πηγές της, αμμουδερές παραλίες όπως ο Άγιος Ισίδωρος ή η Μελίντα καθώς και θρησκευτικά μνημεία όπως ο Άγιος Ραφαήλ ή ο Ταξιάρχης στο Μανταμάδο. Η πρωτεύουσα Μυτιλήνη είναι η αρχόντισσα του βορείου Αιγαίου. Η προκυμαία της σχεδόν κινηματογραφική, τα στενά σοκάκια της πίσω από το… σκηνικό, γραφικά, απρόβλεπτα, με χρώμα, με μαγαζιά για καφέ, φαγητό, προσφέρονται για ατελείωτες εξερευνήσεις. Η πόλη ουσιαστικά μοιράζεται ανάμεσα σε δύο κόσμους. Ο ένας είναι σύγχρονος με τα μαγαζιά της, τις μικρές επιχειρήσεις, το Πανεπιστήμιο του Αιγαίου, ενώ ο άλλος βγαίνει κατευθείαν από την ιστορία της Ελλάδας. Διάχυτος ένας νοσταλγικός τόνος που θυμίζει Σμύρνη και Μικρά Ασία, αλλά και στοιχεία περισσότερο βυζαντινά. «Φύλακας», το περίφημο Κάστρο, που περιστοιχίζεται από πεύκα και ρίχνει τη σκιά του στην πόλη.  Αλλά αυτό που κάνει την πόλη ξεχωριστή είναι τα αρχοντικά της, απλωμένα παντού, στη Σουράδα, στ’ Ακλειδιού, στον Μακρύ Γιαλό αλλά και στο Κιόσκι, εκεί όπου ζούσαν οι έμποροι, οι βιομήχανοι και οι εφοπλιστές της εποχής. Χτισμένα σε προβηγκιανό, βαυαρικό νεοκλασικό και μπαρόκ ρυθμό, με σοφίτες, μαρμάρινες διακοσμήσεις, σαχνισιά και τζαμωτά, εκπληκτικούς κήπους, μαρμάρινες σκάλες, ζωγραφιστά ταβάνια, τοιχογραφίες και λιθόστρωτα, έχουν να διηγηθούν πολλές ιστορίες και κουτσομπολιά των αριστοκρατικών οικογενειών της πόλης. Άλλα σε άριστη κατάσταση, ζουν ακόμα, άλλα εγκαταλειμμένα, όλα όμως σε καλούν να τα μάθεις, οι τοίχοι τους έχουν τόσα να διηγηθούν κι εσύ κοιτώντας τα, σκέφτεσαι κομψές κυρίες με κρινολίνα, γοητευτικούς νεαρούς και κάπου σε μια γωνιά ενός κήπου βλέπεις τον Ελευθέριο Βενιζέλο να συνομιλεί με τον ντόπιο βιομήχανο, ή τον Ελύτη σκεφτικό. Κραταιός, δίπλα σε όλα αυτά, στέκει ο αναγεννησιακού ρυθμού Άγιος Θεράπων με τον μοναδικό σε όλη την Ελλάδα, μπαρόκ τρούλο του. Βγαίνοντας από την πόλη και προς το αεροδρόμιο, στη Βαρειά, βρίσκεται το Μουσείο – Βιβλιοθήκη Στρατή Ελευθεριάδη -Teriade, το οποίο φιλοξενεί το σύνολο του εκδοτικού έργου του Teriade, αποτέλεσμα της συνεργασία και φιλίας του με τους κυριότερους εκφραστές της μοντέρνας τέχνης του 20ου αιώνα. Μοναδικό στο είδος του, κυρίως λόγω της ιδιαιτερότητας των εκθεμάτων του, περιέχει αντίτυπα από το ανεπανάληπτο, τόσο σε ποιότητα, όσο και σε παρουσίαση, περιοδικό «VERVE». Ακριβώς δίπλα, βρίσκεται το μουσείο του Θεόφιλου, το οποίο στεγάζεται σε έναν εντυπωσιακό παλιό Ελαιώνα. Ανηφορίζοντας, στο λόφο βρίσκεται το χωριό Ταξιάρχες ή Καγιάνι για τους ντόπιους. Η επιβλητική εκκλησία των Ταξιαρχών δεσπόζει, η θέα που ανοίγεται μπροστά σου μαγική, μία ατελείωτη θάλασσα, τα μικρασιατικά παράλια απέναντι και η πόλη αριστερά σου, αρκούν για να ερωτευτείς το νησί και το φως του.  Η ταβέρνα του «Αντώνη» στο Καγιάνι είναι απλώς ένα γαστρονομικός παράδεισος: γκιουσλεμέδες (τηγανιτά τυροπιτάκια), μπουρεκάκια, κεφτεδάκια, μελιτζανοκεφτέδες, ψαρικά, υπέροχο τηγανιτό συκώτι γιαπράκια (μικρά ντολμαδάκια με αμπελόφυλλο) κι όλα συνοδευμένα από την υπέροχη θέα κα το χαμόγελο του Αντώνη, απλώς δικαιολογούν απολύτως αυτό που λέγεται: «αν δεν περάσεις από του Αντώνη, δεν έχεις γνωρίσει τη Λέσβο». Γενικά, καλό είναι να μην πάτε στη Λέσβο αν κάνετε δίαιτα! Η φήμη της λεσβιακής κουζίνας κρατάει από πολύ παλιά: ο Λούκουλλος, ο διάσημος καλοφαγάς Ρωμαίος στρατηγός, έφτιαξε ένα ιχθυοτροφείο στο νησί για να απολαμβάνει τα θαλασσινά, ενώ οι Τούρκοι την αποκαλούσαν «περιβόλι της Αυτοκρατορίας» γιατί παρήγαγε τα πάντα.  Τι να δοκιμάσετε; Το ελληνικό… σούσι, παστή σαρδέλα Καλλονής, κολοκυθολούλουδα τηγανιτά γεμιστά με τυρί, κολοκυανθούς γεμιστούς με ρύζι, σουγάνια (κρεμμύδια γεμιστά με κιμά) κι άλλα, όλα συνοδευμένα με μυτιληνιό ούζο, ενώ γευτείτε το τοπικό λαδοτύρι. Αφήνοντας την αρχόντισσα πόλη, κατευθυνόμενοι βόρεια, συναντούμε μικρούς γραφικούς κολπίσκους και ωραίες παραλίες, όπως αυτή των Μυστεγνών και φτάνουμε στο χωριό Μανταμάδος, περίφημο για την αγγειοπλαστική του τέχνη αλλά και την Μονή Ταξιάρχη Μανταμάδου. Ο Ταξιάρχης είναι ο προστάτης Άγιος της περιοχής αλλά και όλης της Λέσβου και οφείλει την αίγλη του στη θαυματουργή ανάγλυφη εικόνα του αρχαγγέλου Μιχαήλ, μία από τις ελάχιστες ανάγλυφες εικόνες σε ολόκληρο τον ορθόδοξο κόσμο. Η παράδοση αναφέρει ότι το μοναστήρι λεηλατήθηκε από Σαρακηνούς πειρατές κοντά στο 1000 και ενώ όλοι οι καλόγεροι σφαγιάστηκαν, ο δόκιμος μοναχός Γαβριήλ γλίτωσε χάρη σε ένα θαύμα του Αρχαγγέλου. Ο Γαβριήλ αφού μάζεψε το αίμα των σφαγιασμένων συντρόφων του και το ανακάτεψε με πηλό, σκάλισε τη μορφή του Ταξιάρχη. Η περιήγηση συνεχίζεται στους καταρράκτες Μαν’ Κάτσα, έναν από τους 14 του νησιού. Στα τούρκικα θα πει «μανιασμένη σάρκα» και ο θρύλος θέλει να πήραν το όνομα τους από μια νυμφομανή βοσκοπούλα που αφού ικανοποιούσε το ερωτικό της πάθος, γκρέμιζε από τα βράχια τους εραστές της.  Photo by Marianthi Christofidou Συνεχίζοντας, περιμένει η Σκάλα Συκαμνιάς με το γραφικό εκκλησάκι της Παναγιάς της Γοργόνας -που ενέπνευσε τον Μυριβήλη να γράψει το ομώνυμο μυθιστόρημά του, το οποίο είναι χτισμένο πάνω στο βράχο, ιδανικό για να παρακολουθήσεις τη μαγική στιγμή που σου χαρίζει η φύση σε όλο της το μεγαλείο και στη συνέχεια να απολαύσεις το ούζο σου κα το ψητό χταποδάκι στα γραφικά ταβερνάκια στο λιμανάκι.  Photo by Marianthi Christofidou Και μετά, ο Μόλυβος ή Μήθυμνα, πατρίδα του λυρικού ποιητή Αρίωνα, διατηρητέος παραδοσιακός οικισμός από το 1965, μια «ζωγραφιά πόλεως», όπως τον χαρακτηρίζουν οι περιηγητές του 18ου αιώνα. Τα δαιδαλώδη πλακόστρωτα σοκάκια του, τα αρχοντικά σπίτια ,όλα πέτρινα, οι περίκλειστες πλατείες σκιασμένες από πλατάνια, οι κτιστοί αυλότοιχοι των σπιτιών με τα γιασεμιά και τις βουκαμβίλιες, το λιμανάκι και φυσικά το επιβλητικό βυζαντινό φρούριο, συνθέτουν ένα μικρό παραμύθι στο οποίο πρωταγωνίστησαν οι αρχαίοι Έλληνες, Ρωμαίοι, Βυζαντινοί, οι Γατελούζοι, οι Οθωμανοί, οι Μικρασιάτες.  Παραμύθι χωρίς γλυκό όμως δεν γίνεται. Στο “Μπαλκονάκι”, το οποίο βρίσκεται λίγο κάτω από το κάστρο του Μολύβου, θα φας υπέροχο γαλακτομπούρεκο και όχι μόνο, καθισμένος στο μπαλκονάκι του μαγαζιού, με πιάτο τη θάλασσα και θέα ολόκληρο το χωριό. Ιδανικό για όλες τις ώρες της ημέρας, ενδείκνυται όμως για νωρίς το πρωί και αργά το απόγευμα, την ώρα που δύει ο ήλιος. Φεύγοντας από την παραμυθένια πολιτεία, η Πέτρα προσφέρει μια υπέροχη παραλία και την Παναγιά την Γλυκοφιλούσα στην οποία οδηγούν 114 σκαλοπάτια. Μόλις 4 χιλιόμετρα μακριά από τον Μόλυβο, κρύβεται η παραλία της Εφταλούς με τα ιαματικά λουτρά της, μια αγνή, αυθεντική πηγή σε ένα υπέροχο σημείο, κάτι που καθιστά την εμπειρία διαφορετική, εκτός από θεραπευτική. Συνεχίζοντας, ο χρόνος… απολιθώνεται ξαφνικά. Ανάμεσα στην Άντισσα και το Σίγρι, απλώνονται 150 τετραγωνικά χιλιόμετρα απολιθωμένων κορμών, συνθέτοντας ένα σπάνιο θέαμα, το ένα από τα δυο μεγαλύτερα απολιθωμένα δάση στον κόσμο. H δημιουργία του οφείλεται στην έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα που εκδηλώθηκε στην ευρύτερη περιοχή του βορειοανατολικού Αιγαίου πριν από 20 εκατομμύρια χρόνια. Στο Σίγρι βρίσκεται και το εντυπωσιακό μουσείο του απολιθωμένου δάσους.  Δρομάκι στο Μόλυβο, ένα από τα ομορφότερα στον κόσμο // Photo by Marianthi Christofidou Η Ερεσός, πατρίδα της ποιήτριας Σαπφούς, διαθέτει μία εντυπωσιακή παραλία, μία από τις φημισμένες του νησιού. Μία άλλη υπέροχη παραλία με ψιλό βοτσαλάκι είναι αυτή των Βατερών, μήκους 7 χιλιομέτρων, η μεγαλύτερη της Λέσβου. Βρίσκεται στην περιοχή του Πολιχνίτου και απέχει 50 χιλιόμετρα από την πόλη της Μυτιλήνης. Η διαδρομή όμως μέσα από τα πυκνά δάση του νησιού αποζημιώσει και τον πιο δύστροπο. Στον Πολιχνίτο, υπάρχουν θαυμαστά ιαματικά λουτρά , όπου τον χειμώνα η τοποθεσία από όπου αναβλύζει το νερό διακρίνεται από μακριά καθώς η περιοχή γεμίζει ατμούς. Είναι άλλωστε από τις θερμότερες πηγές της Ευρώπης και αποτελούν ένα τεράστιο γεωθερμικό πεδίο με 16 πηγές. Τα λουτρά βρίσκονται 1,5 χλμ. έξω από τον Πολίχνιτο και είναι ανοιχτά όλο τον χρόνο Λέσβος χωρίς ούζο δεν γίνεται, κι αυτό σημαίνει επίσκεψη στο Πλωμάρι. Μετά το μπάνιο στην αμμώδη παραλία του Αγίου Ισίδωρου, επιβάλλεται μία βόλτα στο Πλωμάρι και μία επίσκεψη στο τοπικό μουσείο ούζου Βαρβαγιάννη. Κοντά στο Πλωμάρι, βρίσκεται η παραλία Τάρτι, ιδανική για για βουτιές από τον βράχο. Οι ντόπιοι το λένε Τάρτ, καθώς συνηθίζουν να κόβουν το τελευταίο φωνήεν από κάθε λέξη. Το νησί όμως διαθέτει κι ορεινή ομορφιά. «Πρωταγωνίστρια» η Αγιάσος που βρίσκεται στις πλαγιές του Ολύμπου σε υψόμετρο 475 μέτρων, σε απόσταση 27 χιλιομέτρων από την πόλη της Μυτιλήνης. Με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική της, την καταπράσινη φύση και την χαρακτηριστική ντοπιολαλιά και την ιδιαίτερη κουλτούρα είναι ένα μέρος που θα μαγέψει τον επισκέπτη. Λέγεται ότι ο οικισμός χτίστηκε γύρω- γύρω από την εκκλησία της Παναγίας, την «Κοίμηση της Θεοτόκου», περισσότερο γνωστή ως Παναγία της Αγιάσου, ένα από τα πιο σημαντικά προσκυνήματα του νησιού. Μία βόλτα αξίζει ο κόλπος της Καλλονής, ο μεγαλύτερος υγρότοπος της Λέσβου και ο σημαντικότερος σταθμός ανεφοδιασμού και διαχείμασης για πολλά παρυδάτια και υδρόβια πουλιά στο μεταναστευτικό πέρασμα του ανατολικού Αιγαίου. Η ονομασία «Καλλονή» σχετίζεται με την ομορφιά, το κάλλος ή, σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, προέρχεται από τον εύφορο κάμπο της περιοχής (έκτασης περίπου 100 τ.χλμ.) και το προσωνύμιο «καλλο-γη», που με τα χρόνια έγινε Καλλονή. Εν κατακλείδι, μια ζωή μάλλον δεν φτάνει για να ζήσει κανείς την Λέσβο με όλες του τις αισθήσεις, όραση, ακοή, οσμή, αφή και γεύση
0 Comments
Leave a Reply. |
Archives
September 2023
Categories |
RSS Feed